Evrenin indeterminist yerleri.

[ateistdusunce 0]

Bildiğiniz gibi evrenimiz determinist bir evren.

Peki ya indeterminist olgular oluyor mu?

Pek tabiki oluyor kara delikler ve olay ufkunda.

False vacuum sayesinde sahte parçacık sıçramalari ile.

Ağustos 30, 2015 tarihinde ateistdusunce tarafından düzenlendi

[depresyon_ 0]

Belirsizlik ilkesi ne oluyor?

[ateistdusunce 0]

Foton için geçerli olan bir durum.

Etki olmadan tepki olmaz.

Fotonun konumunu ve momentumunu aynı anda bilemezsiniz.

P:hk

Konumunu bilmek istiyorsan fotona etki etmelisin

[democrossian 0]

İndeterminist tek bir bulgu bile yoktur. Tek bir bulgu olsa determinizm kepengi kapatır iflas eder. İndeterminizm kalesi determinizm tarafından eleğe çevrildiği halde determinizm kalesine indeterminizm tek bir gol bile atamamıştır. Determinizm tek bir gol yese maçı terkedip mağlup sayılacak. Tek gol bile yok...

[vitamin 0]

İndeterminist tek bir bulgu bile yoktur. Tek bir bulgu olsa determinizm kepengi kapatır iflas eder. İndeterminizm kalesi determinizm tarafından eleğe çevrildiği halde determinizm kalesine indeterminizm tek bir gol bile atamamıştır. Determinizm tek bir gol yese maçı terkedip mağlup sayılacak. Tek gol bile yok...

Newton'da kaldın bir türlü ileriye günümüze gelemedin.

Schrödinger denklemi bir parçacığın dalga denkleminin deterministik olarak nasıl evrildiğini gösterir ancak dalga denklemini tam olarak bilsen bile yapacağın belirli bir ölçümde o konumda parçacık bulup bulamayacağın belirsizdir.

Yani, burdan elektronu fırlattın ama ekranın neresine bakarsan o elektronu göreceğini kestiremiyorsun.

Al sana gol.

[ateistdusunce 0]

İndeterminist dedigim olgu aslinda :

Kara deliklerin olay ufkunda gerçekleşen rastgele bir sahte parçacık sıçraması düşünün.

Normal şartlarda bu sahte parçacıklar karşıtı ile çarpışarak yok olur. Yani madde ve anti madde biranda oluşup, birbirlerini cok kisa surede yok eder. Ama olay ufkunda gerçekleşen bir sıçramada olaylar değişir. Kara deligin kutle çekim etkisi okadar muazzamdir ki parçacıklardan biri kara delige girer, digeri uzaya firlatilip gerçek parcacik olrak evrenimize adim atar.

İşte sadece o siçrama ani, vacuum ani rastgeledir.

Ağustos 31, 2015 tarihinde ateistdusunce tarafından düzenlendi

[democrossian 0]

Karadelikler hakkında bildiklerimiz varsayımlardan ibaret. Kimse bir karadeliğin olay ufkuna detektörler yerleştirip gözlem ya da deney yapmadı.

Elektronlar bildiğimiz hiç bir nesne gibi davranmazlar. Onlar elektron gibi davranırlar. Bu ise o kadar küçük bir şey ki, ne yaptığını tam olarak göremiyor ve anlayamıyoruz. Bunda indeterminist bir durum yok. Gözlemleyemiyoruz diye elektron rasgele hareket etmiyor. Ayrıca elektronları televizyon tüplerinde magnetorlarla saptırıp yönlendirerek görüntü oluşturabiliyoruz.

Kanserin nedenleri bilinmiyorken kanser indeterministik bir olgu değildi. Bazı nedenlerini çözümledik, bazısını çözümleyemedik. Apandisit bilinmiyorken indeterminist bir olgu değildi. Kuduz öyle, verem öyle... Bunların nedenselliği bilinmiyorken bunlar indeterministik değillerdi. Sadece bilinmiyorlardı.

Elektronun durumu da tamamen aynı.

[ateistdusunce 0]

Karadelikler hakkında bildiklerimiz varsayımlardan ibaret. Kimse bir karadeliğin olay ufkuna detektörler yerleştirip gözlem ya da deney yapmadı.

Elektronlar bildiğimiz hiç bir nesne gibi davranmazlar. Onlar elektron gibi davranırlar. Bu ise o kadar küçük bir şey ki, ne yaptığını tam olarak göremiyor ve anlayamıyoruz. Bunda indeterminist bir durum yok. Gözlemleyemiyoruz diye elektron rasgele hareket etmiyor. Ayrıca elektronları televizyon tüplerinde magnetorlarla saptırıp yönlendirerek görüntü oluşturabiliyoruz.

Kanserin nedenleri bilinmiyorken kanser indeterministik bir olgu değildi. Bazı nedenlerini çözümledik, bazısını çözümleyemedik. Apandisit bilinmiyorken indeterminist bir olgu değildi. Kuduz öyle, verem öyle... Bunların nedenselliği bilinmiyorken bunlar indeterministik değillerdi. Sadece bilinmiyorlardı.

Elektronun durumu da tamamen aynı.

söylemlerinizde haklısınız.

Varsayım olan :

Kara delik kutle kaybi icin düşünceniz nedir?

Ve false vacuum için?

[Kuzey Işıkları 0]

Determinizme göre dünyayı,evreni anlayacak,anlamlandıracak bir canlının oluşumu gereklilikmidir,zorunlulukmudur ?Ya da şöyle diyim determinizme göre canlılık,evrim bir zorunlulukmudur,uygun şartlarda ?

[ateistdusunce 0]

Determinizme göre dünyayı,evreni anlayacak,anlamlandıracak bir canlının oluşumu gereklilikmidir,zorunlulukmudur ?Ya da şöyle diyim determinizme göre canlılık,evrim bir zorunlulukmudur,uygun şartlarda ?

evet zorunluluktur. Sonucta bizde maddeyiz

[vitamin 0]

evet zorunluluktur. Sonucta bizde maddeyiz

O kadar da değil. Senin oluşacağın Big Bang anında belliydi yani?

Radyoaktif atomun ne zaman ışıma yapacağı ne kadar belliyse senin oluşacağın da o kadar bellidir.

[ateistdusunce 0]

O kadar da değil. Senin oluşacağın Big Bang anında belliydi yani?

Radyoaktif atomun ne zaman ışıma yapacağı ne kadar belliyse senin oluşacağın da o kadar bellidir.

her olgu deterministtir. Bizim hesplayamiyor olmamız bu durumu değiştirmez.

[vitamin 0]

her olgu deterministtir. Bizim hesplayamiyor olmamız bu durumu değiştirmez.

O zaman rastgele mutasyon yoktur?

[ateistdusunce 0]

O zaman rastgele mutasyon yoktur?

bizim hesplayamiyor olmamız onu rastgele yapar, evren için bu olay sadece nedenlerin sonucudur

[vitamin 0]

bizim hesplayamiyor olmamız onu rastgele yapar, evren için bu olay sadece nedenlerin sonucudur

Ezber lafları tekrarlamaktan bıkmadınız.

"Hesaplayamıyor oluşumuz" ile başladığın zaman cevabım yok, kabul yapıyorum, genelliyorum demekten öte bir şey yapmıyorsun.

Teistler de gösteremiyor olmamız Tanrı yoktur anlamına gelmez dediklerinde de kızıyorsunuz.

Sonra da bir sanal parçacıktır tutturmuş gidiyorlar. Parçacığın sanalı mı olur? Gerçek parçacık olur, sanal olan matematiktir.

Orada bir matematiksel denklem var ve ona göre yorum yapılıyor. Sanal parçacık yok.

Sanal parçacığı kabul ettiğinde materyalizmi terk edeceksin. Ben ettim.

[ateistdusunce 0]

Ezber lafları tekrarlamaktan bıkmadınız.

"Hesaplayamıyor oluşumuz" ile başladığın zaman cevabım yok, kabul yapıyorum, genelliyorum demekten öte bir şey yapmıyorsun.

Teistler de gösteremiyor olmamız Tanrı yoktur anlamına gelmez dediklerinde de kızıyorsunuz.

Sonra da bir sanal parçacıktır tutturmuş gidiyorlar. Parçacığın sanalı mı olur? Gerçek parçacık olur, sanal olan matematiktir.

Orada bir matematiksel denklem var ve ona göre yorum yapılıyor. Sanal parçacık yok.

Sanal parçacığı kabul ettiğinde materyalizmi terk edeceksin. Ben ettim.

aslına bakarsan evrenin determinist oluşu ve sıçramalari daha cok sicim kuramina goturuyor beni.

Evreni determinizm den yada zaman dan kurtaramazsan sonuc değişmez. Herşeyin bir nedeni var olur

Ağustos 31, 2015 tarihinde ateistdusunce tarafından düzenlendi

[vitamin 0]

aslına bakarsan evrenin determinist oluşu ve sıçramalari daha cok sicim kuramina goturuyor beni.

Evreni determinizm den yada zaman dan kurtaramazsan sonuc değişmez. Herşeyin bir nedeni var olur

Pek dertli gördüm seni AD. Evren beni alıp götürüyor. Efkarlandım şimdi. Bir duble atayım der gibisin.

At tabi, 11. boyuttan bana bir adet zaman gönder. Hala bekliyorum.

[ateistdusunce 0]

Pek dertli gördüm seni AD. Evren beni alıp götürüyor. Efkarlandım şimdi. Bir duble atayım der gibisin.

At tabi, 11. boyuttan bana bir adet zaman gönder. Hala bekliyorum.

aşağılayıcı bir bakış açısı.

Ancak determinizm saglam bir kale. Olasılıklar dahilinde hemen hemen butun yollar sicim kuramina çıkıyor. Bu yuzden sicim kuramina goturuyor dedim

[ateistdusunce 0]

False vacuum hakkinda detaylı bilgi.

http://www.ateistforum.org/index.php/topic/44454-byg-bangyn-fyzydhy/

[democrossian 0]

Determinizme göre dünyayı,evreni anlayacak,anlamlandıracak bir canlının oluşumu gereklilikmidir,zorunlulukmudur ?Ya da şöyle diyim determinizme göre canlılık,evrim bir zorunlulukmudur,uygun şartlarda ?

Çok güzel soru. Bu soruyu sevdim.

Konuyu anlamak için olayın çapını biraz daraltalım. Evreni değil de güneş sistemini ele alalım. Güneş sistemimizde bütün gezegenlerin dünyamız gibi üzerlerinde hayat olması zorunluluk mudur? Elbette hayır değil mi! Evet. Böyle bir zorunluluk olmadığını görüyoruz. Ama bu örnek yeterli derecede açıklayıcı olmayabilir. Biri der ki Ay olmasa dünyada hayat sudan karaya çıkamazdı. Çünkü denizlerde gel git olmazdı. Veya Jüpiter olmasa da yine dünyada hayat olamazdı. Çünkü Jüpiter büyük meteorlara karşı bir kalkan görevi görmüştür. Peki ya Pluton'un da mı bir görevi olmuştur diye tartışmaya girmeyip başka örneğe geçeriz.

Bizimkini değil, başka bir güneş sistemini ele alalım. Her güneş sisteminde hayat mevcut mudur? Böyle bir zorunluluk olabilir mi? Açıkça böyle bir zorunluluk olmayacağı görülüyor. Çünkü yakın sistemlerden radyo sinyali alırdık mutlaka. Denebilir ki daha radyoyu icat edecek kadar ilerlememişlerdir. O halde kayda değer, bizimkine eşdeğer bir hayat ortaya çıkmamış. Radyo değil daha gelişkin telepati kullanıyor olabilirler diye işi fantaziye götüren çıkabilir. Olabilir ama elektrik ve elektronik evrensel olaylardır. Gelişmiş bir uygarlık bunları telepati ile haberleşse de bilir.

Bu örneklerden çok kesin sonuçlar çıkmayacağını düşünüyor olabilirsiniz. Doğrudur. Çok kesin sonuçlar çıkmaz. Ama bu örnekler bize gösterir ki, kanıtlar demiyorum, gösterir ki bir evrende hayat ortaya çıkması diye bir zorunluluk yoktur.

Tıpkı evrenimizde hayat ya tek, ya ender bir olgu olduğu gibi, çoklu evrenler kuramına göre eski evren kalıntısı karadeliklerin çarpışmaları ile ortaya çıkacak her evrende hayat olması beklenemez.

Nedensellik örüntüsünü dinamik, akışkan, kaotik bir akışkan biçiminde düşünmek zorundasınız. Kaderin ördüğü değişmez çelikten ağlar olarak düşünemezsiniz. Kaosun karmaşa ve düzenin içi içe girmesi olduğunu hatırlatırım.

Nedenselliğin belirlediğinin dışında hiç bir şey olamaz. Her olguyu nedensellik belirler. Bunun dışında bir olgu ortaya çıkamaz. Peki bu, big bang'da senin üniversite sınavında kaç puan alacağının belirlendiği anlamına mı geliyor? Bu iddiaya ancak çüş artık denir. Yok daha neler diye daha kibarca yanıt da verilebilir. Determinizm böyle bir şey söylemez. Klasik determinizm söylemiştir. Ama modern determinizm nedensellik örüntüsünün dinamizmini esas almıştır.

Ama iki karadeliğin çarpışma açıları, kütleleri, hatta içerikleri, ne yutmuş oldukları doğacak evrenin yaşam barındırıp barındırmayacağını belirler. Bu evrenin ömrünü belirler. Ölümündeki maksimum çapını belirler.

Açıkçası belirlenimin sınırlarını kavramamız olanaksız. Ne kadar köfte, o kadar ekmek kuralı işler. Ne kadar nedenselliği çözümlersek, o kadar belirlenim elde ederiz. 64 kareli bir düzlemde yedi çeşit taşla oynanan satranç zihnimizi zorluyor. Evrende sayısız neden var ve çok karmaşık hareketler yapıyorlar. Normal...