| Neden? Ama Neden?July 27 2003 at 12:29 AM | NeSToR (no login) |
| Geride bıraktığımız yüzyıl esas olarak bilimin yüzyılı oldu. Ve yüzyılın en
önemli bilim insanlarından biri de, Amerikalı fizikçi Richard P. Feynman'dı.
İlginç kişiliği ve bilime yaklaşımı nedeniyle yaşarken de çok ilgi çekti
Feynman. BBC onunla çok geniş bir söyleşi yaptı zamanında. Aşağıda,
Christopher Sykes tarafından gerçekleştirilen bu söyleşiden bir bölüm
aktaracağım. Sykes, söyleşinin bir yerinde Feynman'dan mıknatısların
manyetizmini
açıklamasını şu soruyla istiyor:
"Eğer iki mıknatısı alıp birbirine doğru bastırırsan, onlardan gelen karşı
gelme gücünü hissediyorsun. Bu iki mıknatıs arasında hissettiğim şey nedir?"
Feynman sinirleniyor: "Hissettiğim şey nedir derken ne demek istiyorsun?"
"Yani, orada bir şey var, değil mi? Bir his, o iki mıknatısı birbirine
yaklaştırdığında hissettiğin bir şey..."
Feynman, "Benim sorumu dinle" diyor, "Hissetmek dediğin şeyin anlamı nedir?
Elbette hissediyorsun. Esas öğrenmek istediğin nedir?"
"Pekala, anlamak istediğim o iki mıknatıs arasında ne olduğu?"
Feynman: "İki mıknatıs birbirini çekiyor ya da itiyor." "Tamam da bu ne
demek? Neden böyle yapıyorlar? Nasıl yapıyorlar?"
Feynman: "İşte bu sormak için mükemmel ve akıllıca bir soru." "Elbette
akıllıca. Mükemmel bir soru. Değil mi?"
BBC muhabiriyle yaşanan bu itişmenin ardından Feynman, 'mükemmel' soruya
gerçekten 'mükemmel' bir cevap veriyor.
İşte cevap: "Bir şeyin NEDEN olduğunu sorduğunda, bir kişi buna nasıl cevap
verebilir ki? Mesela, Minnie teyze hastanede. NEDEN? Çünkü buzda kaydı ve
kalçasını kırdı. Bu cevap insanları tatmin eder. Ama biraz önce başka bir
gezegenden gelmiş ve hiçbir şey bilmeyen birini etmez. Ve ona NEDEN hakkında
açıklamalar yapmaya başladığında senin onun gerçeğiyle ilgili bir çerçeveye
ihtiyacın var. Öbür türlü sonsuza kadar NEDEN diye sorar durursun, çeşitli
yönlere doğru gittikçe daha derine gidersin. Buzda NEDEN kaydı? Eh, buz
kaygandır. Herkes bilir bunu. Ama ya 'Buz NEDEN kaygandır?' diye bir soru
gelirse? İşte o zaman başka bir şeye geçersin. Çünkü her şey buz kadar
kaygan değildir.Hem o kadar sert hem de kaygan? Evet, çünkü buzun üstüne
bastığında kısa bir süre için bastığın noktadaki buz kristalleri erir ve
senin bastığın yer su olur ve kayganlaşır. Peki NEDEN buzda oluyor da başka
şeylerde olmuyor? Çünkü su donduğunda genişler ve buzun üstüne bastığında bu
genişleme terse döner, buzu eritir...
Biliyorum, senin soruna cevap vermiyorum ama anlatmaya çalışıyorum ki, NEDEN
sorusu çok zor bir sorudur.
Neleri anlamana izin verildiğini nelere verilmediğini bilmek zorundasın.
Fark etmişsindir, bu buz örneğinde daha fazla NEDEN sorusu soruldukça iş
daha da ilginçleşiyor. Benim fikrim bu: Ne kadar derine inersen o kadar
ilginçleşir.
Şimdi, 'NEDEN iki mıknatıs birbirini çeker' diye sorduğunda burada da çok
sayıda farklı düzey var. Senin fizikten ne kadar anladığına ya da hiç
anlamadığına göre değişir cevaplar. Eğer hiçbir şey bilmiyorsan, bütün
söyleyebileceğim iki mıknatısı birbirini çekmeye yönelten şeyin manyetik güç
olduğu. Ve sen bu gücü hissediyorsun. Ancak şöyle diyebilirsin: 'Evet ama
ben bu gücü başka şeylerde hissetmiyorum.' Galiba, sandalyenin seni yukarı
doğru ittiği gerçeğinden o kadar rahatsız değilsin. Ama dikkatli bakarsan bu
aslında aynı güç. Eğer sana 'İki mıknatıs birbirini çekiyor çünkü
birbirlerine lastik bir bağla bağlılar' deseydim, bu seni kandırmak olurdu,
çünkü lastikle bağlı değiller. Ama eğer sen yeterince meraklıysan bu kez
bana 'NEDEN lastik çeker' diye sorabilirdin. O zaman ben sana elektrik
gücünü anlatmak zorunda kalırdım. Yani sonuç olarak, iki mıknatısın NEDEN
birbirini çektiğini sana anlatmam mümkün değil. Yalnız sana belki... Yo...
yo... Gerçekten beceremiyorum... Hiçbir şeyi beceremiyorum...
Elektromanyetik gücü senin anlayabileceğin terimlerle anlatamam. Çünkü kendi
terimlerimden başkasını ben ANLAMIYORUM."
(Genius-The Life and Science of Richard Feynman, James Gleick, Vintage
Press, Sayfa 369-71)
|
| | Author | Reply | Sami
(no login) | Afferin Feynmana | July 27 2003, 2:26 PM |
bende bir tanrının ne için var olduğunu merak ederim?
ama bana genelde aptal cevaplar gelir
mutlak yokluk olmazmış herşeyin sebebi varsa sebebsiz sebeb olmalıymış varlık varsa yaratanı olmalıymış masal da masal
|
| Anonymous
(no login) | Re: Neden? Ama Neden? | January 14 2004, 6:54 AM |
o ateistler ne kadar da salakt?r.Görmediklere ?eye inanm?yorlar onlara göre gösterilemeyen ?ey yok demektir peki nas?l olurda ak?llar?n?n oldu?unu kabul ederler çünkü ak?llar?n? gösteremiyorlar ama oldu?una inan?yorlar.madem ak?llar? var haydi göstersinler bakal?m ses görünmez ama konu?up duyduklar?na inan?yorlar madem ses var göstersinler bunlar? bile gösteremezken nas?l i?te Allah diye Allah Teala yo göstermek mümkün olur.O salak ateistlerin bir yeri a?r?d?klar?nda a?r?n?n oldu?unu kabul ederler madem a?r? var göstersinler.onlarda oksijen al?p veriryorlar madem hava var hadi göstersinler heyecanlan?rlar korku duyarlar madem var göstersinler bir tane vurars?n ac? duyarlar madem ac? var hadi göstersinler bal?n tatl? bibverin ac? oldu?unu kabul edrler madem öyle göstersinler elektrik tellerinden ak?m geçti?ini söylerler madem öyle göstersinler yerçekimi oldu?una inan?rlar madem var göstersinler bunlara görmedikleri halde inan?yorlar ama Allah Teala ya inanm?yorlar i?te onlar böyle salak aptal gerzektirler
|
| DEHA
(no login) | akıl varsa gösterebiliriz, | January 17 2004, 2:19 AM |
en azından aptalca yazıları on kere tekrarlamayız,elektriği de tutunca bir giriş ve bir çıkış deliği olarak gösterebiliriz,havayı da gösteririrz,sesi de frekansını da ölçeriz duymadığımız sesi de görürüz,ultrasound (Ultrason) nedir onu bir araştırırız ve bu saydıklarımızın hepsinin fizik dünyaya ait olgular olduğunu ve rahatça varlıklarının ispat edilebileceğini savlarız,ancak Allah'ın var olmasının sayılanlarla ne gibi bir alakası olduğunu da anlamak pek mümkün değil !
|
| | Current Topic - Neden? Ama Neden? |
| |
|
|