mantik

John, Onerdigin yontem, Buffet ve benzerlerinin de uyguladigi yontem. Bir sirketin hissesinin gercek degerinin ne olmasi gerektigini hesaplamaya calisiyorlar, ona gore de eger degerinden ucuz oldugunu dusundukleri sirketler bulurlarsa aliyorlar. Sonra da ellerinden cikarmayip uzun sure ellerinde tutuyorlar. Dedigin gibi, bir hissenin eninde sonunda gercek degerine ulasacagini dusunuyorlar. Fakat burada isin en zor kismi, sirketin tam degerini hesaplamak. Bugunku degeri yine nispeten kolay olabilir ama gelecekteki degerini hesaplamak pek cok bilinmeyenin isin icine girdigi cok zor bir konu.

Seza'nin da yukarida degindigi gibi, isin icindeki pek cok basarili yatirimci, baskalarindan gelen tuyo'lara kulaklarini tikiyor. Hatta bu tur bilgileri, tuyolari duymamak icin ozel caba harcayan cok kisi var basarili yatirimcilar arasinda. Cunku ozellikle 'contrarian' denen kisiler, ki basarili yatirimcilar arasinda pek cok kisi bu kategorede denebilir, genel egilimin zittina gitmeyi temel prensip edinmisler. Hatta uzmanlarin genel gorusunu ifade eden istatistiksel gostergeler ve grafikleri takip edip, genel finans uzmanlarinin fikirlerinin tersi yonunde yatirim yapmaya yonelik yontem uygul

seza, Eger etkin market teorisi gercekse, o zaman neden herhangi bir analiz yontemi kullanarak avantaj elde etmeye, en karli yatirimi bulmaya calisiyoruz? O durumda en mantikli tavir endekse yatirip unutmak olmaz mi? Hem o kadar vakit ve caba da harcamamis olur insan. Pasif bir yatirim ile mumkun olan en yuksek kazanci elde etmis olur. Yani eger diger analiz yontemleri herhangi bir avantaj getirmeyecekse.

Sevgili drekinci, Ingilizcede 'time value of money' denen, turkcede ekonomik terim olarak tam karsiligi nedir bilmedigim, ama 'paranin zaman degeri' diye cevirecegim prensip ayri bir konu. Elbette enflasyon yuzunden paranin degeri surekli eriyor. ABD'de de 100 yil oncesinin 1000 dolari ile bugunun 1000 dolari ayni sey degil. Ama benim bahsettigim artis, sadece bununla aciklanabilecek bir artis degil. Bunun cok uzerine cikan bir artis var. Bu ekonominin ve sirketlerin cirosunun buyumesinden kaynaklaniyor. Bu buyumenin kaynagi, surekli yeni pazarlar bulup, emperyalist politikalarla kar ora

drekinci, Bu konu ile ilgili okudugum kitaplarin birinde, ABD'de borsanin ilk acildigi 1800'lu yillardan bu yana borsa endeksinin degisimini gosteren bir grafik yayinlamislardi. Grafik, uzaktan bakildiginda sifir noktasindan itibaren gunumuze dek surekli yukselen bir egri gorunumunde. Yakindan bakildiginda elbette inisli cikisli. Ama tarihin en buyuk krizleri bile, ornegin 1929 borsa krizi, o grafik uzerinde cok kucuk bir inis cikis olarak gorunuyor. Yani uzun vadede endeks hep yukselmis. Bunun sebebini ben ekonominin buyumesine bagliyorum. Yani ekonomi buyudukce, onun etkisi para piyas

herakles, Enerji sektoru konusundaki fikrine katiliyorum. ABD'denin durumunu ben de pek ic acici bulmuyorum. Umarim bir ekonomik durgunluk donemi baslamaz. Turkiye icin yaptigin oneriler muhtemelen dogru. Emlak piyasasi orada nasildir bilmem ama fiyatlar dustugu icin aslinda ABD'de bence emlak almak icin guzel bir zaman. (Satmak icin degil, ama almak icin).

aydinkayaz, Temel analiz ile ilgili dediklerin ve Buffet'in yonteminin buna dayandigi dogru. Aslinda uzun vadeli yatirimlarda bundan daha ideal bir yontem yok belki de. Ama bu hepimizin bu derece basarili bir sekilde yapabilecegi birsey degil. Adamlar onu yapabiliyor, cunku ellerinde her turlu analiz ve arastirma imkani var. Zaman da var. Hatta bu isleri kendileri icin yapan genis kadrolari var. Is bireysel yatirimcilarin kararlarina gelince olay biraz degisiyor malesef.

Haci, Yahu senin coluk cocugun da yoktu galiba, ne yapacaksin o kadar parayi? Bari vasiyetini hazirlarken Ateistforum'u da dusun, birazini birak bu siteye Yas emeklilige yaklasinca parayi daha riskli yatirimlardan yavas yavas daha az risklilere aktarmak gerekiyor. Senin emeklilige de az kaldi. Bu yuzden portfolyonda o bahsettigin oranlar iyi bence.

Fuzuli, Sana katiliyorum. Ben de gercek piyasanin dusunulen idealden cok uzak oldugunu, bu yuzden piyasayi yenebilecek yaklasimlarin gelistirilebilecegine inaniyorum. En azindan simdilik dusuncem bu. Ama yine de bu meselenin ozunu anlamak ve ikna olmak istiyorum. Getirdigin gerekcelerin bir kismi benim de dusundugum ve katildigim fikirler. Acaba baska yaklasimlar da var mi, merak ediyorum.

Su ana kadar yazan arkadaslara tesekkur ederim. Herkesten birseyler ogrendim. Madem ki konu kisa surede yatirim araclarina, kisisel tecrubelere, vs geldi, ben de bu konuda kendi tecrubelerime kisaca degineyim. Ayni zamanda da bahsettigim temel problem uzerinde tartismaya da devam edebiliriz daha sonra. Kendi tecrubelerime dayanarak sunu soyleyeyim, cesitli yatirim fonlarina yapilan uzun vadeli yatirimlar ile enflasyonun cok uzerinde kazanclar elde edilebilecegini biliyorum. Fakat bunlar profesyonel olarak yonetilen fonlar ve yuksek miktarda masraf kesiyorlar kazandirdiklari para uzerind

Forumda bu konuya ilgi duyan katilimcilar oldugunu biliyorum. Ornegin seza bildigim kadariyla finans piyasalari ile yakindan ilgileniyor. Surekli bilim, felsefe, Tanri ve din konusmaktansa arada bir boyle degisik konularla ilgilenmek ilginc olabilir. Oncelikle forumdaki ateist kesim arasinda onemli miktarda sosyalist arkadas oldugunu bildigimden ve onlarin cogu zaman bu tur konulari itici gordugunu bildigimden, birkac seyden bahsetmek istiyorum. Ben kendim universite yillarinda solcu kesim icindeydim diyebilirim. Her ne kadar hicbir zaman militan bir sosyalist olmadiysam da fikren hep o

ABD'de Discovery channel gecenlerde bu aileyi konu eden bir belgesel yayinladi. Ben izleyemedim malesef, sadece birkac dakikasini gorebildim. Daha sonra da tekrar rastlamadim ayni belgesele. Ama rastladigim birkac dakikalik bolumde, konuyu inceleyen bazi kisilerin meseleye insan evrimi ile ilgili ipucu cikarmak maksadiyla yaklastigi izlenimini edindim. Yaniliyor olabilirim ama bu ailenin genlerinin incelenmesinin insan evrimi ile ilgili bazi ipuclari saglayabilecegine inanan bilim adamlari var zannediyorum.

Bu soruya verilen bu tur cevabin hatasina yukarida deginmistim. Tanri kadir-i mutlak olduguna gore ve kadir-i mutlak bir varlik icin yapamayacagi birsey tanimlanamayacagina gore, demek ki "Tanri'nin yaratamayacagi tas" kavrami anlamsizdir, bu yuzden bu soru sorulamaz diye cevaplar verilmistir bu soruya elbette. Ama felsefe tarihinde gosterilmistir ki, bu soruya verilen bu tur cevap ingilizce ' begging the question' denen dusunce hatasini icerir. Yani ulasilmak istenen sonuc oncullerin birinde gizli olarak icerilmistir. Bu soruyu soran kisinin getirdigi argumanin ulastigi sonuc zaten kadir-i

Empyrium, Zenon'un paradokslarinin bu konuyla ilgisi yok. Onlar gercek birer paradoks bile degil zaten. Yani mantiksal paradoks degiller. Sonsuz bir serinin sonlu bir degere yakinsayabilecegini bugun biliyor ve anliyoruz. Zenon o zaman anlayamamis ve o paradokslari ortaya koymus. Paradoks kavraminin cesitleri var. Tum paradokslar mantiksal anlamda paradoks degil. Zenon'un paradokslari bizim burada Tanri ile ilgili olarak bahsettigimiz turde paradokslardan degil.

Sorun Tanri kavrami bile degil, Tanri'ya atfedilen her seye kadirlik sifatinda aslinda. Bu sorunun teistler tarafindan tipik cozumu Aquinas'in yaptigi gibi, her seye kadir'lik kavramini mantiksal olanaksizliklarla sinirlamaktir. Yani derler ki Tanri 'mumkun olan' herseyi yapabilir. Ya da bazen denir ki kendi dogasiyla celisik olmayan herseyi yapabilir. Tabi bu cozum, teistler arasindaki en yaygin cozum olsa da aslinda bu konuda kafa yormamis tipik teist icin hayal kirikligi kaynagi olan bir cozumdur. Cunku her seye kadirlikten herkes 'her sey'i anlar. Bu 'her sey'i bazi seylere kisitlarsani

Soru yanlis olsa baska bir ozne icin soruldugunda da yanlis olurdu. Soruyu "Ahmet kaldiramayacagi bir tas yaratabilir mi?" diye soralim, sorunun anlamsizligi kaliyor mu? Cevabi evet olur, ya da hayir olur, bu ayri bir mesele ama soru Ahmet icin soruldugunda ortaya bir paradoks cikmiyor. Demek ki sorun soruda degil, sorunun oznesi olan Tanri kavraminda.

Birbaska bulgu, insanoglu evrimsel surecinde uzun sure gunde iki defa uyudugu icin (bir gece bir de oglende olmak uzere) bedenimizin buna meyilli oldugu, yani ogleden sonra cogumuzu bir uyku bastirmasinin rastlanti olmadigi tespit edilmis. Bu yuzden gunluk uyku ihtiyacini ikiye bolup uzun bir gece uykusu ve kisa bir oglen uykusu uyuyabiliyorsaniz bu da hem uyku veriminizi arttiran hem de belki gunluk toplam uyku surenizi kisaltan bir uygulama olabilir.

Normalden daha az uyku ile yasanabilir mi konusunda arastirma yapmistim bir ara. Yasanabiliyor ama bunu yapmak baska sorunlari da beraberinde getiriyor. Arastirmalara gore cogu insan 6 ile 10 saat arasinda uyuyor, 8 saat ortalama olmak uzere. Insanlarin uyku surelerinin dagilimini gosteren can egrisi seklindeki grafigin tepe noktasi yaklasik 8 saat civarinda. 6 ile 10 saat arasi normal kabul ediliyor fakat 6'dan az ya da 10'dan fazla uyuyorsaniz cok kucuk bir azinlikta kaliyorsunuz demektir. Uzmanlar bunyemizin istedigi miktarda uyumamiz gerektigini soyluyorlar. 9 saat uykuya ihtiyac duy

Tanri kavramina dayali mantiksal paradokslarin bence en guzel tarafi, bunlarin Tanri kavraminin degil, Tanri'yi savunan teistlerin celiskilerini ortaya cakarmasidir. Sonucta, "Tanri celiskiler ustudur" diyerek Tanri'yi bu sorularin muhattabi olmaktan kurtarabiliyorlar. Ama kendilerini kurtaramazlar. Cunku bu sorulara verdikleri cevaplar ve bu sorulari karsilama sekilleri kendi icinde celiskilidir. Hem derler ki "bu sorular sorulamaz, cunku mantiga aykiri, yani anlamsiz", yani bunu diyerek mantigimizi en tepeye koyarlar, en mutlak karar verici durumuna getirirler, hem de yeri geldiginde der

Guzel bir baslik. Birkac soz etmek istiyorum. Yine su mantiksal celiskiler ile Tanri'nin varolmadigi gosterilebilir mi konusuna girilmis, bu konu Tanri aleyhine cok kolay anlasilan ve guclu deliller ortaya koyan bir konu oldugu icin Tanri'ya inanmaya meyilli kisiler ve Tanri inancindan kopma konusunda isteksiz agnostikler arasinda sevilmeyen ve surekli ustu ortulmeye calisilan bir konu. Bu konudaki yaygin cevap bizim anlam yukleyemedigimiz bir seyi Tanri'nin yapip yapamayacagini soramayiz, cunku ne sordugumuzu bilmiyoruz, soru gecersizdir, ortada bir soru yoktur seklinde. Bir de bunun ters

Tanri'nin varligi konusu genis bir konu elbette. "Tanri'ya inaniyor musun?" sorusuna dogrudan evet ya da hayir seklinde bir cevap vermek yerine, bir karsi soruyla "Hangi Tanri?" diye cevap vermek, ve asil evet/hayir cevabini ustunde tartisilan Tanri kavrami netlestikten sonra vermek en dogrusu bence de. Ama mumkun sorulari ayirmak gerek burada. Soru "Tanri var midir?" sorusu olabilirdi, "Tanri'nin varolup olmadigi bilinebilir mi?" sorusu olabilirdi ve "Tanri'ya inaniyor musun?" sorusu olabilirdi. Bunlarin tumu bence yine de "Hangi Tanri?" karsi sorusunu hakeden sorular ama bir kez bu "Hang

Bu baslik benim amacladigimdan farkli turde bir tartismaya donusmus, ama olsun. Boyle seyler sikca oluyor zaten forumda. Canliligin kokenini bilip bilmemenin Tanri'nin varligina bir kanit olup olmadigi uzunca tartisilmis mesela. O konuya cok fazla girmeye gerek gormuyorum. Diger arkadaslar yeterince egilmisler cunku. Bir seyin sebebini bilmemek, o konuda kanitsiz herhangi bir spekulasyonu cevap kabul etmeye yeterli degil elbette. Bunu aciklamak bile gereksiz zaten. Ki zaten canliligin kokeni konusunda durum bu bile sayilmaz, cunku anlayan icin ve konunun uzmanlari icin, bilimsel verile

Sevgili Rexino, Bu sekliyle, soylediklerine bir itirazim yok. Sadece inancindan vazgecmis bir agnostige hala agnostik denir mi, yoksa ateist mi denmeli konusunda anlasamiyoruz, ama o konu da onemli degil. Etiketlere takilmanin bir anlami yok. Genel olarak anlasiyoruz cunku.

Kabuller curutulmez elbette, sadece cikarimlar curutulebilir. Kabullerin olsa olsa dayanaksiz oldugu veya kanita ihtiyac duydugu gosterilebilir. Ya da kanitlanamayacak bir kabulse, en azindan o bilinir, bir aksiyom olarak alinip alinamayacak birsey olduguna bakilir. Eger o kabul olmadan dusunemiyorsak, herhangi bir cikarsama yapamiyorsak, bir aksiyomdur deriz, kabul ederiz. Eger oyle bir zorunluluk yoksa ve dayanaksiz ise, o zaman o kabule dayanarak yapilan mantiksal cikarimlar gecersiz olur. Tasavvur edemeyecegimiz ve mantik disi bir durum oldugunu soyluyorsunuz. Elbette oyle. Iste isin ozu

Bir de suna dikkat cekmek istiyorum: Mantigimizin diger alemde gecerli olacagi kabulunu yapmak istemeyip, pozitif a-periizm'in yolunu tikasak dahi, dikkat edilirse, negatif a-periizm hala gecerli olacaktir.