mantik

Peki Ateshbey, bir periist olarak burada desek ki dogaustu burada sadece periye ait algi bilgisine ulasamamamiz demek. Belki bu peri bir paralel evrende yasiyordur. Ya da ust boyutlarda. Yani belki reel bir yapisi vardir fakat bu yapinin bilgisi bize ulasmiyordur. Bu sekilde dusunulurse bu peri dogaustu olur mu olmaz mi? Tartisilir. Hem islak hem kuru olamayacagina dair mantiksal kanit, o durumda perinin varolmadigi icin gecerli midir, degil midir? Bizce reel yapisi varolacagindan, biz buna ulasamayacagimizi soylesek de, o mantiksal kanitlama gecerli olur. Tabi her zaman itiraz sozkonusu o

Burada dikkat edilirse, perinin taniminda kendiyle celiskili bir ifade olmasini, varolmadigina dair temel kanit saydik. Bu sekilde bu peri konusunda pozitif a-periist bir tavir takinmis olduk. Eger bu problemi perinin tanimina koymasaydik, verilen tanimindan perinin varolmadigina dair bir kanit cikartmak mumkun olmayacakti. Fakat buna ragmen perinin varoldugunu reddeden misafirimiz bu sefer negatif a-periist olacakti. Ornekte perinin varoldugunu kabul eden biz ise periist oluyoruz haliyle. Acaba bu perinin varligi konusundaki en tutarli tavir nedir? Pozitif a-periizm mi, negatif a-periizm mi

Gelelim peri ornegine. Evet yagmur perimiz bir karis boyunda, kanatli, gorunmez, yagmurun yagip yagmamasini kontrol ediyor. Ayni zamanda da tanimi geregi bu perinin kanatlari hem islak, hem de kuru. Iddiamiz ise bu perinin varoldugu iddiasi. Evime geldiniz diyelim misafir olarak. Bu iddia ile karsilastiniz. Masamin uzerinde bir peri falan gormediniz. Aramizda soyle bir diyalog gecti: Misafir: Ben masanin uzerinde bahsettigin turde bir peri falan gormuyorum. Ben: Tabi gormezsin, cunku bu anlattigim gibi gorunmez bir peri. Misafir: Peki olculebilir herhangi bir ozelligi var mi? Koku ya

En basit sekliyle bir kanit ornegi gosterelim burada. Mesela iki cift sayinin toplaminin da cift oldugunu kanitlayalim. x ve y cift sayilar olsun. Cift sayi olduklarina gore, 2'nin katidirlar demektir. x =2a ve y = 2b ise: x + y = 2a + 2b olur. Bu da: x + y = 2 ( a + b ) demektir. Yani x ve y'nin yoplami yine 2'nin bir katidir, yani cift sayidir. Bu kanitta ne kullandik? Tamsayi tanimini kullandik, 'distribution law' kullandik ve temel mantik cikarimi kullandik. Baska basliklarda verilen her turlu kanita itiraz eden arkadaslar, acaba bu kanit konusunda ne dusunuyor? Bu kaniti kab

Tabi bu konuyu tartisabilmek icin, kanit cesitlerini de tanimlamak gerek. Wikipedia'da 'proof' deyince karsimiza cikan kategorilerden, matematiksel kanitlari secersek, cikan liste su tur kanit cesitleri listeliyor: 1) Direct proof (dogrudan kanit) - Aksiyomlardan, tanimlardan ve oncullerden cikan mantiksal sonuc 2) Proof by induction (Enduksiyon yontemiyle kanit) - Tumevarim yontemiyle kanit 3) Proof by transposition - 'p ise q' gibi bir onermenin 'p-degil ise q-degil' den cikarak kanitlanmasi 4) Proof by contradiction - Celiski gostermek yoluyla kanit 5) Probabilistic proof - Olasil

Tanri'nin varligi veya yoklugu ispat edilebilir mi, edilemez mi diye tartisirken bir onemli ayrintinin Tanri'nin tanimi oldugunu biliyoruz. Tanimli Tanri'larin bazilarinin ne varligi, ne yoklugu ispat edilebilirken, biz ateistler genellikle bazilarinin yoklugunu ispat edebildigimizi dusunuyoruz. Fakat bu cabamizi supheyle karsilayan ve itiraz eden bazi teist ve agnostik arkadaslar var. Bu arkadaslar israrla Tanri'nin yoklugunun ispat edilemeyecegini dusunuyorlar. Gorunuste ayni ya da benzer bir Tanri tanimindan yola cikiyor olmamiza ragmen boyle bu. Buradan isin icinde eksik birbaska paramet

Kuran'daki miras bolusumu konusunu arastirmis arkadaslar var. Bu basligi onlara birakiyorum.

Trajito, Rexino ile tartismanizda verdiginiz link'leri inceleyecegim. Eger yeni birsey ogrenirsem burada yazacagim. Kesinlikle dogru. Mantik, tek basina celisik olan seylerin ontolojik olarak varolmayacagini soylemez. Bunu bizler soyleriz. Bunu neye dayanarak soyledigimiz ve bunun gecerli olup olmadigi ise ayri bir felsefi tartismanin konusudur. Biz sadece mantiksal olarak celiskili seylerin dis dunyada varolmayacagi kabulu altinda is yapabiliriz. Bu kabulu bilim de yapar, yani insanoglunun yegane guvenilir bilgi edinme eyleminin altinda da ayni kabul vardir. Dolayisiyla, bu kabulu

Trajito, Rexino ile yaptiginiz paradokslar ile ilgili yazismalari biraz once okudum. Daha once gormus fakat uzerinden hizlica gecmistim. Bu sefer daha dikkatli goz attim. 'Her sey' ifadesinin mantiksal olanaksizliklari kapsamayacagini soyluyorsun. ' Dort koseli ucgen' ile 'koftelempes'i karsilastirip, biri ile digeri arasindaki farkin, birine istedigimiz gibi bir anlam yukledigimiz, digerine ise yukleyemeyecegimize dair bir inanc tasidigimizdir demissin. Ayrica Wittgenstein'in 'Bir kelimenin anlami onun dildeki kullanimidir' sozunu dile getirmissin. Yani biz dort koseli ucgen'e bir anlam

Trajito, Mantik disi ile mantikustu'nu ayirmissin. Ben bu ayrimi anlamadim. Elimizde sadece bir dizi mantik kurali var. Bir cikarim icin, ya da bu cikarima tabi bir varlik icin soyleyebilecegimiz tek sey bu mantik kurallarini ihlal edip etmedigidir. Dolayisiyla, ihlal eden bir varlik icin baska hangi kritere dayanarak mantik disi ve mantikustu ayrimlarini yapiyorsun? Yani anladigim kadariyla bu kurallari ihlal eden bazi seyler mantik disi oluyor, bazi seyler ise mantik ustu. Ben de bu ayrimi neye dayanarak yaptigini merak ediyorum. Yoksa bu mantik kurallarini ihlal eden sey 'mogombo' ise

Aslinda, bana oyle geliyor ki, mutlak anlamda bir ozgur irade yoktur. Insan icin de, Tanri icin de. Ozgur irade fikri, nedenselligin reddidir. Her kararin bir nedeni vardir. Nedeni olan sey bagimlidir, yani ozgur degildir. Ozgur iradenin varolup olmamasi, nasil tanimlandigina bagli bana kalirsa. Kararlar, sebepleri olmasina ragmen ozgur sekilde verilebiliyorsa, yani iddia buysa, o zaman ozgur irade diye birsey tanimlanabilir. Aksi takdirde, ozgur olmak icin sebepten bagimsiz olmak gerekiyorsa, ozgurluk diye birsey mumkun degildir. Sebeplere ragmen ozgur karar verilebiliyorsa, o zaman han

Trajito, Anladigim kadariyla sen ezeliyetteki bir yaratmanin mumkun oldugunu savunuyorsun. Oyle olursa da benim ayirdigim Olasilik 1, Olasilik 2-a ve Olasilik 2-b'nin tumunun mumkun hale gelecegini soyluyorsun. Ama bunu derken yine akil ve mantik sinirlarimizin disina cikiyorsun. Bizim aklimizin bir sonuca ulasamadigi, belirsiz ve tanimsiz gordugu durumlar var. Ornegin yukarilarda bahsettigim matematikteki belirsizlikler (∞ - ∞, ∞ / ∞ ya da ∞ * 0 gibi). Ezeliyette bir yaratmanin olabilmesi icin zamandan bagimsiz bir nedenselligin mumkun olmasi gerek. Bizim zihnimiz, zamandan bagimsiz bir

Aslinda tekrar dusununce, olay soyle: Olasilik 1: Tanri ile ezeli bilgi ayridir, ki bu durumda seza hakli olur. Olasilik 2: Tanri ile ezeli bilgi ayni seydir, yani ezeli bilgi Tanri'nin bir parcasidir, bu durumda ortaya iki farkli olasilik cikar, bu bilginin yaratilmis olup olmadigina bagli olarak: a. Ezeli bilgi Tanri'nin bir parcasidir ve yaratilmamistir, ki tutarli bir pozisyon olur, Trajito bunu savunsaydi hakli olurdu b. Ezeli bilgi Tanri'nin bir parcasidir ve yaratilmistir. Eger bu b sikki kabul ediliyorsa, ki Trajito bunu savunuyor gibi, o z

Trajito, Benim anlamadigim, ezeli bilginin de yaratilmis olabilecegi tezinde neden israr ediyorsun? Ezeli bilgiyi, ezeli Tanri'nin bir parcasi yaparak, yani yaratilmamis oldugunu soyleyerek bir cikis yolun var. Bunu yukarida belirttim zaten. Buna ragmen neden kendi isini zorlastiriyorsun? Neden bilgi hem ezelidir, hem de yaratilmistir deme ihtiyaci hissediyorsun, ben onu anlamiyorum. Kanit sadece celiski gostererek yapilmaz bilimde ve matematikte. Kanit kavramiyla en cok ilgilenen alan matematik oldugu icin, matematikten konusalim. Matematikte bir teorem induksiyon yontemi ile kanitlan

Celiski gosterilemedigi surece hersey mumkundur mu diyorsun? Aklimiza sigmayan seylerin dogru olma ihtimali uzerine bir celiski uretmeden bunun mumkun olmadigina inanmak istemiyor musun? Eger bunda bu kadar israrli olunursa, o zaman bu aklin almayacagi, bu yuzden senin mantiginla olasi olan, fakat birbirini dislayan iki ayri iddiayi sunarak yapilabilir. Bu iki ayri iddia bir arada bulunamayacagindan, istedigin celiski uretilmis olur. Yani mantiksal celiski haricinde hicbir yolu kabul etmeyeceksen, akil disi seyler mantiksal celiski olarak da ifade edilebilir. Bu argumanin sunumundaki bir

Aklimizin almadigi birseyi nasil kabul edebiliriz Trajito? Oyle birsey yapacak olduktan sonra hic tartismayalim zaten. Tartisirken aklimizi ve mantigimizi kullanmak ve o cerceve icinde kalmak zorundayiz. Aklimiza sigmayacak seyleri mumkun gordukten sonra hicbir sonuc cikaramayiz. Birbirine zit iki akil disi sonucun ikisi de ayni duzeyde olasi olur o zaman.

Trajito, Jeton konusunda haklisin. Tam dogru okumamisim.

Trajito, Bir nokta daha. Yukarida, ezeli bilgiye yaratilmistir dedigin mesajlarin var. Eger yaratilmistiri kaldirip, ezelden beri Tanri'nin parcasidir dersen, tutarli olursun. Ama bilgiye hem ezelidir hem de yaratilmistir dersen seza'nin itirazlarinin muhattabi olursun. Cunku o zaman ezeli bilginin yaratilmis olup olmayacagini tartisirsiniz, ki onu tartisiyorsunuz. Bence bu dogru bir yol degil. Cunku ezeli bilginin nasil yaratilmis olabilecegi bizim zihnimizin alabilecegi birsey degil. Eger insan beyninin anlayabildigi cercevede tartisacaksak, ezeli bilginin yaratilmamis oldugunu kabul e

Trajito, Jetonumun yeni dusmesinden kasit ∞ - ∞ konusunda yazdigim, seza'yi destekleyen kanit ise, ben onu seza'nin iddiasinin daha net anlasilmasi ve netlestirilmesi icin yazdim. Herkesin iddiayi tam anlayamadigini dusundum cunku. Orada kabulleri sorgulamadim, bu argumanin kendi cercevesinde tutarli oldugunu, matematiksel dilde, okuyanin daha net, daha kolay anlamasi saglanacak bir sekilde ifade edilebilecegini anlatmaya calistim. Seza'nin bakis acisinda yanlis bir taraf yok. Olay onun gordugu sekilde gorulebilir ve kanit gecerli olur. Diger tarafin cikis yolu ise, ezeli bilgiyi Tan

Trajito, Seza, Yahu dostlar cok uzattiniz su isi. 15 sayfa surecek bir konu degil bu yahu. Kabullerinizi ve yola ciktiginiz tanimlari netlestirirseniz anlasirsiniz. Mesele cok basit, ezeli bilgi Tanri'nin bir parcasi midir, ondan bagimsiz birsey midir? Eger bagimsiz kabul ederseniz, Tanri ezeli bilgiyi yaratmis olamaz. Seza hakli olur. Eger ezeli bilgi ezelden beri Tanri'nin parcasidir derseniz, Tanri ve ezeli bilgi bir arada durur, trajito hakli olur. Kabulleriniz ve Tanri tanimlariniz farkli, onun icin is uzadikca uzuyor. Bu yuzden hep derim, Tanri'yi tartismadan once tanimini

Ek argumanlar Teizmin Tanri'sinin bazi tutarsizliklarini gosterecek bir arguman: Tanri ezelden beri varsa ve kendisinden baska her seyi o yarattiysa, o zaman sahip oldugu bilgiyi de yaratmis olmalidir. Fakat kendi bilgisinden bagimsiz bir Tanri dusunulemez. O bilgisi eksik olursa, o zaten eksik bir Tanri olur, yani bildigimiz Tanri olmaz. Yani kendisiyle birlikte bilgisi de varolmus olmalidir. Bilgisi onun bir parcasi olmalidir. Ama o da sorunu cozmuyor. Cunku Tanri belli bir anda kendisi disindaki her seyi yaratmaya karar vermistir. Bunu neden yapmistir? Ne degismistir? Farkli bir sey y

Kotuluk problemini daha once bu forumda ayri bir baslik altinda incelemistik. Arsivlerde bulunabilir. Bu yuzden tekrar deginmeyecegim bu baslik altinda. Baslik yazisindaki listede siraladigim diger argumanlarin ise, ozet yazida acikladigim kadariyla anlasilabileceklerini dusunuyorum. Zaten onlar da yaklasik ve olasiliksal kanitlar olarak dusunulebilir. Tabi onlarin da degeri kuskusuz, cunku Tanri'nin varolmama ihtimalinin varolma ihtimaline gore daha yuksek oldugunu gosterecek her veri, pozitif ateizmin amacina hizmet edecektir. Bu sekliyle, poztif ateizm basliginda sozunu ettigim ve degin

Occam'in usturasi Adini 14. yuzyilda yasamis Occam'li Willian'dan alan "Occam'in usturasi" denen felsefi prensip, alternatif teoriler arasinda, baska hersey ayni kalmak uzere, daha basit olan aciklamanin secilmesi gerektigini soyler. Bir kavram, aciklayiciliga birsey katmiyorsa, toplamadaki sifir gibi bir etkisiz elemansa, o zaman o kavrami ya da o faktoru aciklamaya katmaya gerek yoktur der bu prensip. Bu prensibin Tanri kavramina uygulanis sekli soyle olabilir: "Evrenin sebepsiz veya kendi kendisinin sebebi oldugunu soylemek, Tanri'nin sebepsiz veya kendi kendisinin sebebi oldugunu so

Olcek Argumani Bu kesin argumanlardan biri degil. Tanri'nin varolmamasinin, varolmasina gore daha yuksek olasilikli oldugunu gosterecek, yaklasik argumanlardan biri. Bu tur argumanlarin da pozitif ateizmde degeri vardir. Aynen bilimsel teorilerin kanitlanma surecinde oldugu gibi, birbirini destekleyen cok sayida kucuk kanit, destekledikleri fikrin guclenmesine sebep olur. Bu argumanin cikis noktasi, Tanri'nin evreni insan icin yaratmis olmasidir. Insan evrenin yaratilisinin yegane sebebi degilse de, insan teist dunya gorusunde Tanri katinda cok onemli bir yerdedir. Hatta islam inancinda,

Bu noktanin yoruma acik olacagini kabul ederim. Bazisi herseyi bilirden kastedilenin sonsuz bilgi olacagini savunurken, bazisi varlik sonlu oldugundan herseyin bilgisi sonludur diyebilir. Ayni zamanda soyle bir polemik de yapilabilir, varlik sonlu olsa bile Tanri'nin en azindan bazi nitelikleri sonsuzdur, ornegin kudreti. Dolayisiyla, Tanri'nin sonsuz yonleri var ve her seyi bilen bir varligin kendisini de bildigini farzetmemiz gerek, dolayisiyla, aslinda yine de sonsuza ulasan bir bilgi gereksinimi var. Yani bu bakis acisindan da, yine Tanri'nin her seyi bilmesi icin sonsuz miktarda bilgiye