Evrim ve Bilimsellik

[mantik 0]

Bu başlık altında Evrim'in bilimsel yönü incelenecektir.

Yani bu başlık altında aşağıdaki türde sorular cevaplandırılacaktır:

- Hipotez, teori, yasa ne demektir?

- Evrim bir kuram mıdır, bir yasa mıdır, yoksa bir olgu mudur?

- Evrim kanıtlanmış mıdır?

- Evrim gerçekse neden teori deniyor?

- Hangi bilim alanlarının evrim ile ilişkisi vardır?

- Evrimin diğer bilimlerle karşılaştırılması. (Örneğin, 'Evrimsel süreç çok yavaş olduğundan ve çok uzun dönemlere yayıldığından, doğrudan gözlenmesi zordur. Bu durumda bilim olarak ne derece güvenilirdir?', vs gibi soruların cevabı da bu başlıkta bulunabilir)

[Aragon 0]

Evrim bir kuram mıdır, bir olgu mudur, yoksa bir yasa mıdır?

Evrimin bir kuram ¹ mı yoksa bir olgu mu olduğu biyolojik literatürde sıkça rastlanan zor bir sorudur. Bunun nedeni "evrim" deyiminin iki ayrı anlamda kullanılabilmesidir.

Birinci kullanım, "evrim olgusu", canlıların popülasyonlarında zamanla görülen ve olmuş olduğu belirgin "gözlemlenebilir" değişiklikler şeklinde yorumlanır. İkinci kullanım, "evrim kuramı", bu değişikliklerin hangi nedenlerle olageldiğinin günümüzdeki bilimsel açıklaması olan "çağdaş evrimsel sentez"e karşılık gelir.

Evrim deyimi kendi başına kullanıldığında, altında yatan olguların ve bu olguları açıklayan kuramın birleşimine karşılık gelir. Ancak sıklıkla, bu iki anlamın birine ya da diğerine karşılık gelebilir.

Olgu: "Olgu" deyimi, bilim adamları tarafından, deneysel verilere ya da nesnel ve doğrulanabilir gözlemlere işaret etmek için sıklıkla kullanılır. "Olgu" deyimi buna ek olarak daha geniş biçimiyle, lehine karşı gelinemez delillerin bulunduğu hipotezleri kastetmek için de kullanılır.

Kuram: Bilimsel kuram, yapılan gözlemleri açıklayan ve sınanabilir tahminlerde bulunmayı sağlayan, çok sağlam desteklere dayalı birbiriyle bağlantılı açıklamaların bir yapısıdır.

Bilimsel kuramlar gözlemlenebilir verilerin uyduğu tutarlı yapıları tanımlarlar. "Kuramın" bilimsel tanımı, günlük konuşma diline ait anlamından farklıdır.

Günlük konuşma dilinde "kuram"¹, olgulara dayalı olması gerekmeyen veya sınanabilir tahminlerde bulunmayan bir varsayım, bir fikir ya da bir spekülasyon anlamına gelebilir.

Bilimde ise "kuramın" anlamı daha kısıtlayıcı ve kesindir: bilime göre kuram, gözlemlenen olgulara dayalı olmalı ve sınanabilir tahminler yapmalıdır.

Öte yandan "bilimsel yasa" aynı şartlarda aynı sonucu veren bir ilişkinin kesin olan sözlü ve matematiksel ifadesidir. Ancak bir çok bilim adamı tarafından uzun bir süre boyunca yapılan çok sayıda deneyin doğrulamasının ardından bir hipotez bilimsel bir yasaya dönüşebilir.

Biyolojik bilimler de bilimsel yasalara sahiptir, örneğin Mendelci kalıtım ve genetik bilimindeki Hardy-Weinberg prensibi gibi.

Notlar

1. "Kuram" ve "Teori" eş anlamlıdır.

Kaynaklar

http://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_as_theory_and_fact

http://en.wikipedia.org/wiki/Scientific_law

Şubat 10, 2009 tarihinde Aragon tarafından düzenlendi

[Aragon 0]

Evrim gerçekse neden kuram¹ deniyor?

Bilimsel kuram, yapılan gözlemleri açıklayan ve sınanabilir tahminlerde bulunmayı sağlayan, çok sağlam desteklere dayalı birbiriyle bağlantılı açıklamaların bir yapısıdır.

Bilimsel kuramlar gözlemlenebilir verilerin uyduğu tutarlı yapıları tanımlarlar. "Kuramın" bilimsel tanımı, günlük konuşma diline ait anlamından farklıdır.

Günlük konuşma dilinde "kuram", olgulara dayalı olması gerekmeyen veya sınanabilir tahminlerde bulunmayan bir varsayım, bir fikir ya da bir spekülasyon anlamına gelebilir.

Bilimde ise "kuramın" anlamı daha kısıtlayıcı ve kesindir: bilime göre kuram, gözlemlenen olgulara dayalı olmalı ve sınanabilir tahminler yapmalıdır.

Notlar

1. "Kuram" ve "Teori" eş anlamlıdır.

Kaynaklar

http://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_as_theory_and_fact