Jump to content

Bir şeyde hem doğru hem yanlış olamaz iddiası


Recommended Posts

Bir şey ya doğrudur ya yanlıştır hem doğru hem yanlış bir arada bulunmaz savının her örnek için geçerli olduğunu savunanların bu savının örnekten örneğe değişebileceğini göstererek savlarının her örnek için geçerli olacağı düşüncelerini geçersiz kılacağım.

Bir örnek :

Ahmet'i arkadaşı Ali dışarıya çağırmıştır. Ali'nin yanında birisi daha vardır.

Ahmet dışarıya çıkmış, Ali onu yeni arkadaşıyla da tanıştırmış ve isminin Hasan olduğunu söylemiştir.

Birlikte dışarıda gezip tozmuşlar gece saat belli bir vakite geldiğinde hepsi evlerine gitmişlerdir.

Ahmet evine geldiğinde içinde para olan cüzdanının olmadığını fark etmiştir. Polisi arayarak durumu arz etmiştir, polisin şüphelendiğiniz birisi var mı sorusuna ise yeni tanıştığı Hasan'ı şüpheli olarak yansıtmıştır.

Polis Ali ve Hasan'ı müşahade altına almış, uzun soruşturmalar sonucunda ikisini de serbest bırakmıştır.

Gel zaman git zaman takribi 1 hafta sonra cüzdanı bulan vatandaş cüzdanı içindekilerle beraber polis karakoluna teslim etmiştir.

Sonuç :

Ahmet olaydan önce eve geldiğinde cüzdanını bulamamıştır, (Doğru)

Ahmet olaydan önce eve geldiğinde cüzdanını cebinde bulmuştur, (Yanlış)

Ahmet Hasan'ı şüpheli olarak polise bildirmiştir, (Doğru)

Ahmet'in cüzdanını Hasan çalmıştır, (Yanlış)

Ahmet'in cüzdanı çalınmamış, kaybedilmiştir (Doğru)

Ahmet'in cüzdanının kaybolmasına neden olan arkadaşlarıdır (Belirsiz)

Ahmet'in cüzdanını polis bulmuştur (Yanlış)

Ahmet'in cüzdanını hırsız gelip kimliğini gizleyerek karakola teslim etmiştir (Belirsiz)

Ahmet'in cüzdanını bir vatandaş karakola teslim etmiştir (Doğru)

Bu hikaye uzatılabilir. Belki cüzdanı Hasan çaldı baktı köşeye sıkışacak bir kaç gün sonra bir piyonla cüzdanı karakola teslim ettirdi falan diye uzar gider varsayımlarımız. Mühim olan o değil.

Mühim olan görüldüğü üzere kısa bir kafamda kısa bir kesit yaratarak bir iddianın bir olayda bazen doğru başka bir olayda ise bazen yanlış olduğunu görüyoruz. Bir olayda iki yanlış olmaz bir olayda iki doğru olmaz diyenlerin bu örnekteki olayda görüldüğü üzere iki doğru ve iki yanlış da olabilir.

Bir şey bazen hem doğru olabilir hem yanlış duruma göre. Ama bir şey aynı olayda hem doğru hem yanlış olamaz diye düşünüyorum ama belki karmaşık yapılı olan biyoloji konularında bir şey hem doğru hem yanlış olabilir, karmaşıklığından dolayı bünyesinde bir yönü ile doğruyu bir yönüyle yanlış önermeyi barındırabilir.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Kafam karıştı hiç bir şey anlamadım :D. Güzel bir konu ama biraz daha net anlatılması gerektiği kanaatindeyim. Yine de teşekkürler.

Link to post
Sitelerde Paylaş

zaten bir ifade hem doğru hem yanlış olamaz, bu çelişki yaratır, mantığın temel ilkesi budur, bilgisayar bilimleri veya matematikteki temel mantık derslerinde ilk öğretilen şey budur.

Ahmet olaydan önce eve geldiğinde cüzdanını bulamamıştır, (Doğru)

Ahmet olaydan önce eve geldiğinde cüzdanını cebinde bulmuştur, (Yanlış)

Ahmet Hasan'ı şüpheli olarak polise bildirmiştir, (Doğru)

Ahmet'in cüzdanını Hasan çalmıştır, (Yanlış)

Ahmet'in cüzdanı çalınmamış, kaybedilmiştir (Doğru)

Ahmet'in cüzdanının kaybolmasına neden olan arkadaşlarıdır (Belirsiz)

Ahmet'in cüzdanını polis bulmuştur (Yanlış)

Ahmet'in cüzdanını hırsız gelip kimliğini gizleyerek karakola teslim etmiştir (Belirsiz)

Ahmet'in cüzdanını bir vatandaş karakola teslim etmiştir (Doğru)

burda hem doğru hem yanlış olan ne..

tarihinde chakal tarafından düzenlendi
Link to post
Sitelerde Paylaş

barisarock başlığı açtın kaçıp gittin, herkesin kafası allak bullak oldu :D, bi aydınlat bizi ya ne anlatmaya çalışıyorsun :D

Link to post
Sitelerde Paylaş

O mantık ilkesi dediğiniz Aristo'nun mantık ilkesi. Esasen üç ilke var:

1. Özdeşlik: Bir şey doğru ise, o şey doğrudur. Ya da, bir şey kendisi ile aynı şeydir.

2. Çelişmezlik: Bir şey doğru ise, o şey aynı zamanda yanlış olamaz. Ya da, bir şey bir başka şey ile aynı şey olamaz.

3. Üçüncünün olanaksızlığı: Bir şey ya doğrudur veya yanlıştır, üçüncü bir şey olamaz. Ya da, herhangi bir şey ya bir şeydir ya da o şey değildir, üçüncü bir şey olamaz (yani elimde bir şey varsa o şey ya elmadır veya elma değildir.).

Aristo ve İbn-i Sînâ gibi düşünürler bu ilkeleri kanıtlamak için birtakım savlar öne sürmüşler fakat yaptıkları şey bunları önkabul olarak almaktan öteye geçememiş ki modern lojik tarihinin belli bir döneminde A∨~A=1, ~(A∨~A)=0 tanımlarını ortaya koyarak kendi aksiyomatik dizgesinde bu tanımları kabul etmiş. Tabii bunların üçünü de ayrı ayrı kabul etmeyen ya da hiçbirini kabul etmeyen matematiksel modeller de oluşturulmuş, mümkün. Başta ne kabul ederseniz öyle olur ve başta kabul ettiğiniz şeyin dışına çıkarsanız yanlış olur, ya da olmaz, ya da olur ve olmaz.

K. Gödel hepimize gösterdi ki başta "hiçbir şeyi kabul etmeden" ulaşabileceğimiz herhangi bir ilke ya da ilkeler bütünü yoktur. Yani göstereceğimiz şeyler her zaman kabul edilen başka şeylere dayanır ve böylece her zaman için bir şeyler kabul etmek zorundayız. Kabul ettiğimiz şeyler çıkardığımız şeylerin "temelinde" midir yahut bir dizgede hangi önerme kabul edilendir ve hangisi hangisinden çıkartılmıştır sorusu ise birtakım düşünürlerin kafasını kurcalamış, o düşünürler de Gödel'den bir adım ileriye gidip "kabul ettiklerimiz olmasa biz de olmazdık, ben olmazdım, ben olmasaydım da kabul ettiklerim olmazdı, demek ki hepimiz beraber olan şeyleriz, kaygan ve sabit olmayan şeyleriz." demişler.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Belli kabüller yapmadan hareket etmen mümkün değil zaten. Varlık vardır, kendi zihnime güvenebilirim vs. diyeceksin ki "yola çıkabilesin". Sanırım bu olay felsefede "foundationalism" denen olay.

Link to post
Sitelerde Paylaş

barışarock

Evet, bilinmezlikte doğru ve yanlış vardır diyemeyiz. Tabii bilinmezliğin neden bilinmez bırakıldığını da sorgulamamız gerekir. Dinler sözkonusu olduğunda malesef bilinmez bırakılan şeylerin ardında kasıt var.

Şurada da ufak bir çelişki çıkmış

Ahmet'in cüzdanı çalınmamış, kaybedilmiştir (Doğru)

Ahmet'in cüzdanını hırsız gelip kimliğini gizleyerek karakola teslim etmiştir (Belirsiz)

(çalınmamışsa hırsızın geri getirmesi belirsiz değil yanlış)

zaten bir ifade hem doğru hem yanlış olamaz, bu çelişki yaratır, mantığın temel ilkesi budur, bilgisayar bilimleri veya matematikteki temel mantık derslerinde ilk öğretilen şey budur.

Bize ilk öğrettikleri şey totoloji olmuştu.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Arkadaşlar bir kaç gün başlıkta yoktum bir belirsiz durum gark etmiş biz yokken. Başlıkta dikkat ederseniz bir şeyde hem doğru hem yanlış olamaz iddası denilmiş bu şeyden kasıt bir paragraf da olabilir bir kaç cümle öbesi de olabilir. Bir paragrafta hem doğu hem yanlışın olabileceğini örnekle açıklayarak bir paragrafta hem doğru hem yanlışın bulunmasının parafrafın tümünün doğruluğunu oortadan kaldırmadığını anlattım.

Bayşapka verdiğin alıntıda yanlışlık yok ileride olabilecek şeyin şimdilik belirsiz olduğunu belirtiyorum orada çok açıklayıcı olmamakla birlikte.

Bir de şu hem hem yanlış ikilemini başka bir durumda inceleyelim isterseniz :

Mesela son dönemlerde siyasetten örnekler veriliyor bizde siyasette yükselen düşünceleri analiz edelim bakalım doğru mu yanlış mı yoksa üçüncü şık mı

Türkiye'de yerel dillerde kanal açılması ya hainliktir ya korkaklıktır. Korkak değilse hükümet haindir, hain değilse hükümet korkaktır. Bunun ortası yoktur ya biri doğru ya diğeri doğru ya da ikisi de doğru.

Şimdi bu cümleden yol çıkarsak hükümet ya korkaktır ya hain ya da ikisi iyi bir yakıştırmaya çıkmıyor sonuç. Çünkü çıkış noktası taraflı halkı vardırmak istediği yer de olumsuz yer olduğu için bu cümle öbeğinden başka bir düşünce çıkmaz.,

Peki hükümetin yerel dillerde kanal açmasının altında yatan sebebi şöyle düşünürsek nereye varırız :

Pkk daha önce Almanya'da Türkiye aleyhine yayınlar yaptı Avrupa'yı Türkiye'ye karşı kışkırttı Türkiye'nin elinden de bir şey gelmedi ama Türkiye Kürtlere kendi bünyesinde kanal açtırırsa onu kontrol altına alabilir ve Türkiye aleyhine yayına mahal bırakmamış olur.

Şimdi bu açıdan baktığımızda hükümet ne hain, ne korkak ne de ikisi de olmuş oluyor. O kontrol sistemini kuran kurnaz bir hükümet olarak göze çarpıyor bu açıyla düşündüğümüzde.

Şimdi bu son örnekten yola çıkarsak, bir şey ya doğru ya yanlış ise, bir şey hem doğru hem yanlış olamaz ise bu cümle öbelerinde hükümet hain mi, kurnaz mı, korkak mı ya da hiç biri mi oluyor. (:

İşte anlatmak istediğim şey budur. Konuyu daha da ilerletebiliriz duruma göre.

Saygılar (:

Link to post
Sitelerde Paylaş

Bugün biraz angutluk var bende herhalde, ya da bu başlığı açınca kafam kıyaklaşıyor :D yine bir şey anlamadım :D, barisarock ne anlatmak istiyorsun? :D

Link to post
Sitelerde Paylaş

Sorun değil trustedyou, çocukken öğretmenler de benim cümlelerimi anlamazlar, anlayanlar da zor çözerlerdi, herhalde biraz karmaşık yazıyor gerisini okuyucuya bırakıyorum suç bende, beni anlamayan ilk insan sen değilsin takma kafana :D

Konuyu da unutun gitsin, başka işlerim çıktı :)

Link to post
Sitelerde Paylaş

Zor bir çocukluk dönemin olmuştur sanırsam :D. Gerçi anlattığına göre büyüyüncede bir şey değişmemiş :D. Sana kolay gelsin, işin zor.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Kuantum mekaniğini temel alarak fuzzy logic denen bir kavram türetilmiş ve bazıları tarafından bunun biçimsel mantığa ters düştüğü iddia edilmiştir.

Oysa öyle değildir. Kuantum mekaniğindede biçimsel mantık devrededir.

Mesela;

elektron elektrondur.

bir parçaçık hem elektron hem elektron olmayan olamaz.

bir parçaçık ya elektrondur ya elektron olmayandır başka bir seçenek yoktur.

Bir parçacığın süperpoziyon durumunda olmasıda biçimsel mantığa aykırı değildir

Yine elektron üzerinden gidersek;

Bir elektron %20 ihtimalle şu durumdadır, %30 ihtimalle şu durumdadır...

Şimdi elektron bulunma olasılıgı kafasına göre değişmez.

Aynı anda bir elektronun bir yerde bulunma olasılıgı neyse, o'dur.

Yani bir önerme'nin doğruluk değeri kuantum mekenaiğindede hala içeriği değişmeden değişmemektedir.

Bir elektron %20 ihtimalle ya şu durumdadir yada %80 ihtimalle şu durumda değildir. üçüncü bir durum yoktur.

Dalga fonksiyonunun genliği uzayın belli bir bölgesinde ya şu kadardır ya bu kadardır. Üçüncü bir durum yoktur

Fuzzy logic denen kavram biçimsel mantığa temelde ters değildir.

tarihinde Lucretius tarafından düzenlendi
Link to post
Sitelerde Paylaş

Şimdi elektron bulunma olasılıgı kafasına göre değişmez.

Aynı anda bir elektronun bir yerde bulunma olasılıgı neyse, o'dur.

Aslında elektronun bir durumda bulunma olasılıgı kafasına göre değişse bile belirli anda sadece bir olasılık değeri vardır.

Aynı anda bir durumda hem %20 hem %30 ihtimalle bulunamaz.

Link to post
Sitelerde Paylaş
  • Konuyu Görüntüleyenler   0 kullanıcı

    Sayfayı görüntüleyen kayıtlı kullanıcı bulunmuyor.

×
×
  • Yeni Oluştur...