Jump to content

Bilim, Batıl İnançlar ve Günlük Fenomenler


Recommended Posts

Sorular üzerinden tartışmak daha yararlı gibi... Üç soru benden...

- Soğuk ortamlarda neden dişlerimiz çatırdar?

- Gıdıklandığımızda neden güleriz?

- İnsan etini yemek ne gibi sonuçlar doğurur? Sağlık açısından tehlikeli mi?

Aklımıza takılan bu tip sorular soralım.

P.S: Lütfen başlıkla ilgisiz iletiler (geyik kokan, şahsa saldırı içeren, bilgi/soru içermeyen) girmeyiniz.

tarihinde Rexino tarafından düzenlendi
Link to post
Sitelerde Paylaş
  • İleti 41
  • Created
  • Son yanıt

Top Posters In This Topic

- Evren genişliyor ise, şuan bulunduğum oda ve ben genişliyor muyum?

- Hayır. Gözlemsel olarak kırmızıya kayma bizim güneş sistemimiz, galaksimiz, yakın bir kaç galaksi için gözlemlenemiyor. Örneğin Andromeda galaksisi için maviye kayma sözkonusu. Teorik olarak ise, bu olgu Genel Göreliliğin alan denklemlerine önerilen çözümler üzerine bina edilen Friedmann (Rus matematikçi) Modeli'ne göre açıklanıyor. Ancak neden daha basit açıklaması olmasın ki?! Büyük Patlamadan bu yana galaksiler, galaksi kümeleri bir birlerinden uzaklaşıyorlar. Fakat, örneğin, bizim gezegenimiz güneş etrafında dönüyor. (Güneş'e yapışık diyelim :-)) Genişleme hızını kırmızıya kaymayı ölçerek hesapladığımızda, Güneş Sistemi için çok-çok-çok-çok-...-çok küçük bir sayı elde ediyoruz. Bu da kütleçekimi yenemiyor. Senin odana da hiç bir etkisi yok, çünkü kütleçekim etkin orada.

Link to post
Sitelerde Paylaş
Güneş Sistemi için çok-çok-çok-çok-...-çok küçük bir sayı elde ediyoruz. Bu da kütleçekimi yenemiyor. Senin odana da hiç bir etkisi yok, çünkü kütleçekim etkin orada.

O zaman ben, çok-çok-çok küçük bir yerdeyim. Fakat big-bang'ın mantığını anlatmak için "şişirilen balon" örneğini biliyorsundur. Balondaki nokta eşit miktarda genişlemek zorunda olmuyor mu? Bir nokta ayrıldıktan sonra, diğer nokta; "ya ben kütleçekim etkisine gireyim zaman geçsin" diyebilir mi? İllaki benim odamın belirli miktarda genişlemesi lazım. Fakat bunu bilinç hissetmeye bilir. Neden mi? Dön başa; "çok-çok-çok küçük" biryerdeyim.. Yardım et Rexino, kendimi kaybettim bulamıyorum!

Link to post
Sitelerde Paylaş

Soğuk ortamlarda neden dişlerimiz çatırdar?

Soğukta kaslar kasılır. Nedeni de vücutta düşen ısıyı yükseltmektir.

Kasların kasılması ısı üretir ve bu sırada çene kasları da kasıldıkları için insan dişlerini çatırdatır.

- Gıdıklandığımızda neden güleriz?

Gıdıklanmaya değil de gıdıklanma sürecine güleriz. Birisinin bizi gıdıklamasını komik bulduğumuz için güleriz.

- İnsan etini yemek ne gibi sonuçlar doğurur? Sağlık açısından tehlikeli mi?

İnsan eti yemenin sağlık açısından bilinen hiç bir tehlikesi yoktur.

Tabii et sağlıklı bir insana ait ise...

Örneğin Peru'da dağa düşen bir uçakta sağ kalanlar, kazada ölenleri yiyerek uzun süre yaşamış ve sonra kurtarılmışlardır.

Link to post
Sitelerde Paylaş
- Gıdıklandığımızda neden güleriz?

Gıdıklanmaya değil de gıdıklanma sürecine güleriz. Birisinin bizi gıdıklamasını komik bulduğumuz için güleriz.

Aslında bu hala çözülmemiş bilim adamları tarafından. Gıdıklanmaya dayalı gülmek için sadece "bir çeşit reflekstir" deniliyor. Sizin açıklamanıza göre, o zaman neden gıdıklanmayı komik buluruz ki? Bence fizyolojik bir şeyler dönüyor gıdıklanma sürecinde.

Link to post
Sitelerde Paylaş
Aslında bu hala çözülmemiş bilim adamları tarafından. Gıdıklanmaya dayalı gülmek için sadece "bir çeşit reflekstir" deniliyor. Sizin açıklamanıza göre, o zaman neden gıdıklanmayı komik buluruz ki? Bence fizyolojik bir şeyler dönüyor gıdıklanma sürecinde.

Gıdıklanma için en azından iki insana gereksinim vardır.

Biri gıdıklayan (ve varsa diğer gıdıklayanlar veya seyredenler), diğeri ise gıdıklanan.

Kendinizi gıdıklayamazsınız..

Gülme olayı sosyal bir olaydır.

Ben gülmenin bir refleks olduğunu sanmıyorum.

Çünkü ağlamak da bir refleks değildir.

Gülmek emosyonal (duygusal) bir gösteridir.

İnsanın duygularını göstermesi refleks olarak tanımlanamaz.

Ama bir reflekse karşı duygusal bir tepki gösterilebilir.

Gıdıklanma bir refleksdir. Ama gülme ona olan duygusal bir tepkidir.

Gıdıklanma neden refleksdir?...

Herşeyden önce, önceden planlanmamış, ani ve umulmadık bir fiziksel stimulus söz konusudur.

Her insan, hatta her hayvan, buna bir tepki gösterir. Ondan uzaklaşmaya çalışır. Bu refleksdir.

Ama ona karşı insanda uyanan tepki her şey olabilir. Gülmek şart değildir.

İnsan her zaman gülmeyebilir. Bazan kızar, öfkelenir.. Hatta ağlayabilir.

Link to post
Sitelerde Paylaş
Esnemek neden bulaşıcıdır?

Ben denedim bunu Hacı. Fakat başka birisinin esnemesinden sonra esnerken farkına vardım esnediğimin... Odadaki arkadaşa sordum, o da esnediğini söyledi, benden önce... Bilinçli bir şey değil yani. Bana psikolojik altyapısı varmış gibi geliyor, taklit etme güdüsü gibi... Anibal gelirse sürü içgüdüsü ile felan açıklar belki. :-)

Belki de bulaşıcı değildir.

Ayrıca böyle bir makale de var: Why Is Yawning Contagious?

tarihinde Rexino tarafından düzenlendi
Link to post
Sitelerde Paylaş
O zaman ben, çok-çok-çok küçük bir yerdeyim. Fakat big-bang'ın mantığını anlatmak için "şişirilen balon" örneğini biliyorsundur. Balondaki nokta eşit miktarda genişlemek zorunda olmuyor mu? Bir nokta ayrıldıktan sonra, diğer nokta; "ya ben kütleçekim etkisine gireyim zaman geçsin" diyebilir mi? İllaki benim odamın belirli miktarda genişlemesi lazım. Fakat bunu bilinç hissetmeye bilir. Neden mi? Dön başa; "çok-çok-çok küçük" biryerdeyim.. Yardım et Rexino, kendimi kaybettim bulamıyorum!

İlk önce buradan şişirilen balon modelini indir, görsel olarak daha kolay olsun.

Expanding Universe Ball Model

Balon üzerindeki noktalar galaksi kümeleri... İki türlü inceleyebilirsin genişlemeyi... Birincisi, tek noktayı sabit alıp, öbür noktaların sabit aldığın noktadan uzaklaştığını gözlemleyerek... İkincisi, her noktanın pozisyonunu balon üzerinde sabit alırsın ve zaman geçtikçe her nokta arasındaki mesafenin de arttığını gözlemyebilirsin. Kozmolojik genişlemenin Yer'in Güneş etrafında döndüğü yörüngeye etkisi çok-çok-çok zayıftır. Dersen ki bu etkinin sebebi nedir, zaten evrenin neden genişlediğini (hatta şu anki ölçümlere göre neden gittikçe ivmelendiğini) sormuş olursun. Bu, kara maddenin neden olduğu genişleme devam ettikçe, kozmolojik arkafon yoğunluğunun doğurduğu sonuçtur. Bu etki o kadar azdır ki, güneşin sırf ışımadan dolayı kaybettiği kütle sonucu oluşan Yer'in yörüngesinin genişlemesi, arkafon yoğunluğunun (evrenin genişlemesi sonucu) etkisinden çok çok daha fazladır. Ayrıca Güneş ile Yer'in 'arasının açılmasına' gelgit etkileşimi de neden oluyor.

Basitleştirilmiş ifade ile, her tarafı dahili kuvvetler ile (özellikle kütleçekim) sarılmış sistemler evrenin genişlemesi ile genişlemiyor.

Bir önceki iletide Andromeda Galaksisi için maviye kaymanın söz konusu olduğunu, yani Andromeda Galaksisinin bize doğru geldiğini söylemiştim. Neden? Çünkü iki galaksi arasındaki kütleçekim kuvveti daha güçlü, genişlemeyi üsteliyor... Evrenin genişleme hızı evrendeki madde ve kara enerji miktarına bağlıdır bu arada...

Sonra... Örneğin, kuantum mekaniksel hesaplamalarda genişlemenin etkisi hesaba katılmaz.

tarihinde Rexino tarafından düzenlendi
Link to post
Sitelerde Paylaş
İlk önce buradan şişirilen balon modelini indir, görsel olarak daha kolay olsun.

Expanding Universe Ball Model

Rexino,

Verdiğin vidyo örneği çok iyi. Birşey sormak istiyorum; Bu genişlemeyi geriye doğru sarsak ne buluruz? Ayrıca, evren'in genişlemesinden yola çıkarak bigbang görüşünü ortaya koymak ne kadar doğru? Mesela bir küp düşün. İçinde belirli bazı maddeler var ve içinde hareket ediyor. Küp genişlemese bile içinde hareket olması olası bir durum. Hacı'nın anlattığı kadarı ile sanırım genişleyen "küp" yani dış ve iç varlıkların tümü. Demek istediğim, başlangıcı olmadan da içsel hareket olabilir. Öyle değil mi?

Link to post
Sitelerde Paylaş
Bu genişlemeyi geriye doğru sarsak ne buluruz?

Bu genişlemeyi, Genel Görelilik Kuramı dahilinde olan tekillik kuramı gereğince geriye doğru sardığımızda tekilliğe ulaşıyoruz. Tekillik, en basit anlamıyla, herhangi bir fiziksel niteliğin sonsuz olduğu noktadır. Peki Büyük Patlama için kullanılan (spesifik olarak) tekillğin anlamı ne? Bildiğin gibi, kuarkların, elektronların boyutu yoktur, fizikte matematiksel nokta olarak kabul edilirler. Proton ve nötronun ise boyutu vardır. Elektron bulutu hacim işgal etmez örneğin. Tekillik dediğimiz Büyük Patlamanın ilk anlarında aşırı kütleçekim kuvvetinden dolayı proton ve nötronlar bozunmuş halde olurlar. Yani ortalık kuark ve elektron kaynıyor. Bunların da boyutu olmadığı için, dolayısıyla hacim de işgal etmedikleri için, tekillik denilen durumu betimlemek için "sonsuz büyük kütleli (elektronların ve kuarkların kütlesi vardır, kuarklar elektronların yapı taşıdır) fakat neredeyse sıfır hacimli" ifadesini kullanırlar.

Ayrıca, evren'in genişlemesinden yola çıkarak bigbang görüşünü ortaya koymak ne kadar doğru?

Aslında daha temelden saldırmak gerek, mantik'ın yaptığı gibi. Çünkü evrenin genişlediği de bir sonuç, kırmızıya kaymanın Doppler Etkisi ile yorumlanmasının sonucu. Mesela, mantik diyor ki, neden Compton Etkisi ile açıklanmıyor. Aslında Compton Etkisi, Tired Light Theory denilen kuramın değişik mekanizmalarından birisine verilen ad. Biri de, örneğin, gravitational "drag" of light diye geçiyor. Bilim adamları bir çok problemi olduğunu söylüyor bu tip açıklamaların, belki bir sorunu çözecek ama daha çok sorunlar üretecek türden. Tired Light Theory der ki, kırmızıya kaymanın sebebi uzaydan geçen ışığın enerji yitirmesidir. Bunun mekanizması tam olarak açıklanamıyor. İleri sürülen mekanizmalardan birisi Compton Etkisi, diyor ki, kırmızıya kaymanın nedeni fotondan elektrona enerji aktarımıdır fakat bu, yeni bir kuramın ortaya atılması için şu ana kadar yeterli kanıtlar sağlanacak kadar gözlemlenemedi büyük cisimler arasında. Gerçi yıldızlar arası tozlar tarafından ışığın yutulması filan diyorlar ama ben anladığım kadari ile yeterli değil.

Şu an için en uygunu genişleme senaryosu. Şu sitede iyi bir derleme yapılmış Evidence for the Big Bang adı altında : www.talkorigins.org

Ben üniversitelerde okutulan akademik kozmoloji kitaplarını tercih ediyorum. Dilleri ingilizce, istersen paylaşabilirim.

Mesela bir küp düşün. İçinde belirli bazı maddeler var ve içinde hareket ediyor. Küp genişlemese bile içinde hareket olması olası bir durum. Hacı'nın anlattığı kadarı ile sanırım genişleyen "küp" yani dış ve iç varlıkların tümü. Demek istediğim, başlangıcı olmadan da içsel hareket olabilir. Öyle değil mi?

Küp açısından olası ama evren için bu kadar basit değil. Kütleçekimi hesaba katmalısın, bilmem neyi hesaba katmalısın...

Selamlar

Link to post
Sitelerde Paylaş
Şu an için en uygunu genişleme senaryosu. Şu sitede iyi bir derleme yapılmış Evidence for the Big Bang adı altında : www.talkorigins.org

Ben üniversitelerde okutulan akademik kozmoloji kitaplarını tercih ediyorum. Dilleri ingilizce, istersen paylaşabilirim.

Verdiğin site linki için teşekkür ederim. Fakat kitap okuyacak kadar yeterli ingilizceye sahip değilim.

Selam.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Ben ilk soruya döndüm

Evren ne hızla genişliyor?

Mesela bir senede %1 genişliyorsa ve ben bu genişleyen bölgenin kenarlarına yakınsam benim de %1 genişlemem lazım değil mi? O zaman patlar giderim.

Yok bu çok küçük bir sayı bile olsa o kadar genişlemem lazım

Genişlemek ne demek?

Link to post
Sitelerde Paylaş
Ben ilk soruya döndüm

Evren ne hızla genişliyor?

Mesela bir senede %1 genişliyorsa ve ben bu genişleyen bölgenin kenarlarına yakınsam benim de %1 genişlemem lazım değil mi? O zaman patlar giderim.

Yok bu çok küçük bir sayı bile olsa o kadar genişlemem lazım

Genişlemek ne demek?

Selam,

Ölçülen Hubble sabiti ve üzerinde ölçüm yapılan objeden ölçene olan mesafenin çarpımı...

Fakat bunun senin genişlemen ile alakası yok. Yukarıdaki iletide Zecal ile tartışmıştık.

tarihinde Rexino tarafından düzenlendi
Link to post
Sitelerde Paylaş
Bir önceki iletide Andromeda Galaksisi için maviye kaymanın söz konusu olduğunu, yani Andromeda Galaksisinin bize doğru geldiğini söylemiştim. Neden? Çünkü iki galaksi arasındaki kütleçekim kuvveti daha güçlü, genişlemeyi üsteliyor... Evrenin genişleme hızı evrendeki madde ve kara enerji miktarına bağlıdır bu arada...
Bu bilgi için kaynağın varmı bilmiyorum ama eğer gözlem doğruysa,evrenin genişleme hızının sona ermeye başladığını ve geriye doğru,yani tekilliğe doğru çökmenin kanıtı olduğunu kabul etmek mümkünmü?Bilim dünyası bunu, evrenin bütünlüğü ve hareketi içinde nasıl değerlendiriyor? tarihinde drys tarafından düzenlendi
Link to post
Sitelerde Paylaş

Evet, Andromeda Galaksisi üzerine yapılan ölçümlerden maviye kayma sonucunu elde ediyoruz. Yani aramızdaki mesafe azalıyor.

Andromeda-Milky Way collision

...Thus, while it is known that the Andromeda galaxy is getting closer to the Milky Way by about 120 km/sec, there is no way to tell whether it is going to collide, or miss...

Öbürünü soruyorsan, tabii, son yapılan ölçümler evrenin genişleme hızının arttığını gösteriyor. Ve bu artışı durduracak, üstelik geri çevirecek toplam madde miktarına sahip değil evrenimiz. Dolayısıyla Big Crunch benzeri bir şey yaşanmayacak şimdiki hesaplara göre. İnternette bakarsan bulursun bunun hakkında, bir sürü makale var.

Link to post
Sitelerde Paylaş
  • Konuyu Görüntüleyenler   0 kullanıcı

    Sayfayı görüntüleyen kayıtlı kullanıcı bulunmuyor.


Kitap

Yazar Ateistforum'un kurucularındandır. Kitabı edinme seçenekleri için: Kitabı edinme seçenekleri

Ateizmi Anlamak
Aydın Türk
Propaganda Yayınları; / Araştırma
ISBN: 978-0-9879366-7-7


×
×
  • Yeni Oluştur...