NEDEN

[EŞŞEİST 0]

Doğru diyorsun. Bir an bilim forumunda olduğumuzu unuttuk.

:D

[EŞŞEİST 0]

Doğru diyorsun. Bir an bilim forumunda olduğumuzu unuttuk.

:D

[mammal 0]

kaotik evrenden bahsederken var edilen bir sistemve planı göz ardı etmişsin.örneğin aynı yörüngeyi tekrar eden bir gezegen olmadığı gibi,olduğu ölçü ve sistemden vazgeçip kafasına göre hareket eden bir gezegende yoktur.

Bilime geri dönelim.

Kaos ile bu yazdığının alakası yok. Bir sistem tamamen kurallara göre hareket ederse de kaos olabilir. Hatta fiziğe göre 2 parçacıktan sonra kaos kaçınılmazdır.

Kafasına göre hareket etmek ile stokastik (rastlantısal) evrenleri tarif ettiğini tahmin ediyorum. Bu koastan ayrı bir konu. Ancak şu anda bilimde stokastik evrenler kullanılıyor. Kuantum mekaniğini duymuşsundur. Kuantum mekaniği elektronlardan gezegenlere kadar her şey için geçerli.

[BrainDamage 0]

Evrene neden kaos hakimdir?

[EŞŞEİST 0]

Bilime geri dönelim.

Kaos ile bu yazdığının alakası yok. Bir sistem tamamen kurallara göre hareket ederse de kaos olabilir. Hatta fiziğe göre 2 parçacıktan sonra kaos kaçınılmazdır.

Kafasına göre hareket etmek ile stokastik (rastlantısal) evrenleri tarif ettiğini tahmin ediyorum. Bu koastan ayrı bir konu. Ancak şu anda bilimde stokastik evrenler kullanılıyor. Kuantum mekaniğini duymuşsundur. Kuantum mekaniği elektronlardan gezegenlere kadar her şey için geçerli.

ben şu an olmakta olan bir düzenden bahsederken sen olabilecek bir kaostan bahsediyorsun.

[mammal 0]

...olabilecek bir kaostan...

Bence sen kaosun ne olduğunu anlamadın. Kavramı yanlış kullanıyorsun.

[mammal 0]

Evrene neden kaos hakimdir?

Çünkü evrende çok fazla sayıda parçacık vardır.

Kaosun olmadığı bir örnek vereyim: Eğer deterministik bir evren modelinde sadece 2 yıldız olsa (ve bunlar noktasal çekim kaynağı gibi davransa) bu sistem tamamen düzenli çalışır. Yıldızlar birbirleri etrafında her zaman aynı sürede dolanırlar. Bu sisteme sadece 1 yıldız daha eklersen bir daha asla ve asla düzenli bir yörünge görülmesi mümkün değildir.

Bkz.

Kaos için 3 parçacık yetiyor. Evrende katrilyonlarca yıldız var.

[BrainDamage 0]

Kaos için neden 3 parçacık yetiyor?

[mammal 0]

Kaos için neden 3 parçacık yetiyor?

Matematiksel olarak kolayca ispatlanabiliyor.

Önce 2 parçacığı ele alalım.

1. parçacığın hızı v1 olsun, konumu p1 olsun (bunu kullanmayacağız çünkü aşağıdaki ispat ile yolu aynı)

2. parçacığın hızı v2 olsun, konumu p2 olsun (bunu da kullanmayacağız çünkü aşağıdaki ispat ile yolu yine aynı)

v1 ve v2 arasında tam ayna simetrisi oluşan bir durum olabilirse kaos oluşamaz çünkü deterministik evrenlerde simetriler kırılamaz.

Şimdi v1 ve v2 farklı olmalarına rağmen ayna simetrisini oluşturmaya çalışalım.

Hızın göreceliğinden dolayı v1 ve v2 değerlerini aynı bir değerle taşıyabiliriz (artırabiliriz) ve fiziksel sistemin davranışı değişmez.

Amaç v1' = -v2' eşitliğini (dikkat edersen denklemde ayna simetrisi var) elde etmek olacak. (v1' taşınmış v1, v2' taşınmış v2)

v değerlerini taşıyan değere d diyelim.

Buna göre:

v1'=v1+d

v2'=v2+d

v1' = -v2' eşitliği yerine bunları koyarsak

v1+d = -v2-d

Bunu çözersek

d = -(v1+v2)/2 yapar.

Bu d değeri v1 ve v2 değerlerine eklendiğinde sistem ayna simetrisine gelir.

v1+d = -v2-d denklemine d değerini yerleştirerek sağlamasını yapabilirsin.

Sonuç: 2 parçacıklı sistemlerde ayna simetrisi her zaman oluşturulabilir.

Aynı şeyi 3 parçacıklı sistemde deneyelim şimdi.

Denklemler şöyle olur:

v1'=v1+d

v2'=v2+d

v3'=v3+d

Süper simetrik durumlar (bir ya da daha fazla parçacığın indirgenmesi) haricinde d'nin değerini asla bulamazsın. Çünkü dikkat edersen 4 bilinmeyen (v1', v2', v3' ve d) var ama sadece 3 denklem var. Bilinmeyen sayısı denklem sayısından asla daha fazla olamaz. Simetri asla oluşamadığı için kaos olur.

Parçacık sayısı arttıkça durum daha da kötü olur

Mart 5, 2013 tarihinde mammal tarafından düzenlendi

[BrainDamage 0]

Matematiksel olarak kolayca ispatlanabiliyor.

Önce 2 parçacığı ele alalım.

1. parçacığın hızı v1 olsun, konumu p1 olsun (bunu kullanmayacağız çünkü aşağıdaki ispat ile yolu aynı)

2. parçacığın hızı v2 olsun, konumu p2 olsun (bunu da kullanmayacağız çünkü aşağıdaki ispat ile yolu yine aynı)

v1 ve v2 arasında tam ayna simetrisi oluşan bir durum olabilirse kaos oluşamaz çünkü deterministik evrenlerde simetriler kırılamaz.

Şimdi v1 ve v2 farklı olmalarına rağmen ayna simetrisini oluşturmaya çalışalım.

Hızın göreceliğinden dolayı v1 ve v2 değerlerini aynı bir değerle taşıyabiliriz (artırabiliriz) ve fiziksel sistemin davranışı değişmez.

Amaç v1' = -v2' eşitliğini (dikkat edersen denklemde ayna simetrisi var) elde etmek olacak. (v1' taşınmış v1, v2' taşınmış v2)

v değerlerini taşıyan değere d diyelim.

Buna göre:

v1'=v1+d

v2'=v2+d

v1' = -v2' eşitliği yerine bunları koyarsak

v1+d = -v2-d

Bunu çözersek

d = -(v1+v2)/2 yapar.

Bu d değeri v1 ve v2 değerlerine eklendiğinde sistem ayna simetrisine gelir.

v1+d = -v2-d denklemine d değerini yerleştirerek sağlamasını yapabilirsin.

Sonuç: 2 parçacıklı sistemlerde ayna simetrisi her zaman oluşturulabilir.

Aynı şeyi 3 parçacıklı sistemde deneyelim şimdi.

Denklemler şöyle olur:

v1'=v1+d

v2'=v2+d

v3'=v3+d

Süper simetrik durumlar haricinde d'nin değerini asla bulamazsın. Çünkü dikkat edersen 4 bilinmeyen (v1', v2', v3' ve d) var ama sadece 3 denklem var. Bilinmeyen sayısı denklem sayısından asla daha fazla olamaz. Simetri asla oluşamadığı için kaos olur.

Parçacık sayısı arttıkça durum daha da kötü olur

Çok güzel bir açıklama. Teşekkür ederim.

Benim merak ettiğim şey evrenin neden "böyle" olduğu. Mesela neden etki -tepki prensibi var? Bana bunun uzun açıklaması gerekmiyor. Zaten benim sorguladığım şey farklı. Örneğin Büyük Patlama'ya göre evren bir yalancı parçacığın false vacuum olmasından oluşmuş.(Yanlışsam düzeltin lütfen) . Tamam, iyi de bu parçacık nasıl oluştu? Kuantum fiziğine göre küçük parçacıklar atomaltı dünyada sürekli oluşup yıkılıyor. Bu yalancı parçacığın oluşmasını da anlayabilirim. Neden doğa böyle? İşte ben bunu anlayamıyorum... Neden evrenimiz böyle?

[mammal 0]

Çok güzel bir açıklama. Teşekkür ederim.

Benim merak ettiğim şey evrenin neden "böyle" olduğu. Mesela neden etki -tepki prensibi var? Bana bunun uzun açıklaması gerekmiyor. Zaten benim sorguladığım şey farklı. Örneğin Büyük Patlama'ya göre evren bir yalancı parçacığın false vacuum olmasından oluşmuş.(Yanlışsam düzeltin lütfen) . Tamam, iyi de bu parçacık nasıl oluştu? Kuantum fiziğine göre küçük parçacıklar atomaltı dünyada sürekli oluşup yıkılıyor. Bu yalancı parçacığın oluşmasını da anlayabilirim. Neden doğa böyle? İşte ben bunu anlayamıyorum... Neden evrenimiz böyle?

"Benim merak ettiğim şey evrenin neden "böyle" olduğu. Mesela neden etki -tepki prensibi var?"

Kuantum mekaniğinin stokastik olma haricindeki pek çok kısmının daha temel açıklamaları üzerinde çalışıyorlar. Buna göre etki-tepki prensibi yok. Bu çalışmalar evrenin neden böyle olduğu konusunda bize bolca fikir verecek gibi görünüyor. Ancak şu an için bir şeyler söylemek zor (en azından benim için böyle, bu konuları çalışanlar bile henüz herkesin anlayabileceği şekilde anlatmanın yolunu bilmiyorlar).

"Örneğin Büyük Patlama'ya göre evren bir yalancı parçacığın false vacuum olmasından oluşmuş."

Güçlü modellerden birisi bu. Yanlış değil ama doğrudur diyemem.

"Tamam, iyi de bu parçacık nasıl oluştu?"

İlk parçacığın veya parçacıkların veya herhangi bir fiziksel nesnenin nasıl oluştuğu bilinmiyor. Bir sürü hipotez var. Oluşmuş olmak zorunda da değil. Yoktan var olmuş da olabilir. Yani fikir bolluğu var bu konuda. Ama cevap aramakta sabırsızlanma. İnsanlar binlerce yıldır bunu düşünüyor. Biz bunları anlamak adına şimdiye kadar gelmiş en şanslı nesiliz. Biz ölmeden önce bulunmazsa bizden sonrakiler daha şanslı olacak

"Kuantum fiziğine göre küçük parçacıklar atomaltı dünyada sürekli oluşup yıkılıyor. Bu yalancı parçacığın oluşmasını da anlayabilirim. Neden doğa böyle? İşte ben bunu anlayamıyorum... Neden evrenimiz böyle?"

Kuantum vb. yaklaşımlar üzerinden giderek evrenin neden böyle olduğunu soruyorsan bu konuda şanslısın. Bilinen çok şey var. Ama bir üstteki varoluşçu sorun henüz cevapsız ve belki de hep cevapsız kalacak.

Mart 5, 2013 tarihinde mammal tarafından düzenlendi

[mammal 0]

Tamam, iyi de bu parçacık nasıl oluştu?

Eğer bu varoluşcu bir soru ise yani yoktan var olmayla ilgiliyse daha çok pure math (Türkçe galiba saf matematik) konusu oluyor. Hayatını bu işlere adamayı düşünüyorsan (seni sabırsız gördüğüm için motivasyonunun biraz yüksek olduğunu düşündüm) iyi bir matematikçi olmaya çalışmanı tavsiye ederim

Mart 5, 2013 tarihinde mammal tarafından düzenlendi

[osho 0]

Neden evrenin doğası böyle?

Neden pi sayısı 3,1416.....

Evrenin en temel özellikleri kendiliğinden öyledir,

hiçbir nedeni yoktur, yada nedeni kendisidir

mantığını anlayamasak da mantıksız değildir

diye düşünüyorum

[BrainDamage 0]

Örneğin evrenin yalancı parçacık(lar) sayesinde var olduğu konusuna kafayı taktım ben. Tamam kardeş, oluşuyor; yalancı parçacık da oluşuyor. Fakat bunların oluşması için bir ortam, bir koşul gerek. İşte bunları sorguluyorum ben... Bu koşullar nasıl oluşabilir ki?

[mammal 0]

Evrenin en temel özellikleri kendiliğinden öyledir,

hiçbir nedeni yoktur, yada nedeni kendisidir

Eskiden bilimciler/matematikçiler/mantıkçılar daha çekimserdi. Artık daha cesur savlar ortaya koymaya çalışıyorlar.

pi sayısının bile neden (veya nasıl) böyle olduğu açıklanırsa çok şaşırmayacağım.

[Ulaş'ın sesi bu 0]

Haci, evrende neden bir sebep-sonuç ilişkisi vardır? Mesela kuantum alanları neden vardır? Neden sonuç ilişkisini oluşturan şey nedir?

Etki tepki prensibi neden vardır?

Kaos neden vardır?

İşte ben de diyorum ki yalancı parçacıklar neden vardır?

Evrene neden kaos hakimdir?

Kaos için neden 3 parçacık yetiyor?

Sevgili BrainDamage,

Senin bu soruların bana Aziz Nesin'nin "Mu Ni" hikayesini hatırlattı.

[mammal 0]

...sorguluyorum ben... Bu koşullar nasıl oluşabilir ki?

Ben nasıl olduğunu bilmiyorum ama başlangıç noktanı söyleyebilirim. Bunların sorgulanmasının en iyi yolu şu anda saf matematik.

[osho 0]

Eskiden bilimciler/matematikçiler/mantıkçılar daha çekimserdi. Artık daha cesur savlar ortaya koymaya çalışıyorlar.

pi sayısının bile neden (veya nasıl) böyle olduğu açıklanırsa çok şaşırmayacağım.

sonunda iş matematiksel mantığa dökülüyor

fizikten çıkıyor desene;

benim lisede matematik hocamın yardımcı

kitaplarından birinin girişinde şöyle yazardı:

tanrı matematikle uğraşanları daha çok sever

çünkü evrenin sırrı onda gizlidir

[mammal 0]

sonunda iş matematiksel mantığa dökülüyor

fizikten çıkıyor desene;

Aslında süreç hep aynı işliyor. Dağa tünel kazmaya benziyor. Dağın bir ucundan matematikle giriyorsun diğer ucundan deneyle giriyorsun ortada buluşunca bilimsel gerçeklik diyorsun. Matematik ortada buluşmaz da dağın öbür tarafından fırlayıp giderse pure math oluyor Deney fırlayıp giderse başarısız hipotez oluyor Sonra yeni bir noktadan dağı delmeye tekrar başlıyorsun

Mart 5, 2013 tarihinde mammal tarafından düzenlendi

[osho 0]

Aslında süreç hep aynı işliyor. Dağa tünel kazmaya benziyor. Dağın bir ucundan matematikle giriyorsun diğer ucundan deneyle giriyorsun ortada buluşunca bilimsel gerçeklik diyorsun. Matematik ortada buluşmaz da dağın öbür tarafından fırlayıp giderse pure math oluyor Deney fırlayıp giderse başarısız hipotez oluyor Sonra yeni bir noktadan dağı delmeye tekrar başlıyorsun

Ama matematiksel mantıkta deney yok öyle değil mi