Jump to content

Teistler Neden Çoğunlukla Monoteist (Tek Tanrılı) Oluyorlar?


Recommended Posts

Teizm içerisinde şu anda aktif olarak Politeist yani Çok tanrılı tek inanç bildiğim kadarıyla Hinduizm.

Kalanların hepsi Monoteist yani Tek Tanrılı inanç sistemlerine sahipler.

Peki Teizm'de çok tanrılıcılığa kıyasla, tek tanrıcılığın popülaritesinin nedeni nedir sizce?

Neden monoteizm daha yaygındır?

Neden teizm içerisindeki inanç geçişleri hep Monoteist bir inanç sisteminden yine Monoteist bir başkas inanç sistemine oluyor da, Politeist bir inanç sistemine geçişler olmuyor?

Belirleyici faktörler nedir sizce?

Link to post
Sitelerde Paylaş

Çünkü pratik. Her şeye gücü yeten, her şeyi tek başına yeten, her şeye ve her yere yetişen bir Tanrı çok daha tasarruflu. Ayrıca daha birleştirici ve kullanışlı.

Dinler arasında geçiş yaparken yine tek Tanrı'lı bir diğer geçmek de doğal. Yabancılık çekmeden kolayca transfer olabiliyorlar ve zaten alışıklık oldukları Tanrı tek Tanrı. Ortak özellikleri temelde aynı olunca sorun olmuyor.

Son birkaç bin yıldır dünyanın büyük çoğunluğu tek Tanrı'ya geçti ve bu inanç böyle yerleşti. Aktarılırken de böyle aktarılıyor haliyle.

Son yüz yılda bilim de hayata iyice penetre olunca o tek Tanrı bile şekil değiştirip yalnızlaştı.. Dinler daha uzun süre devam edecek ama daha sembolik bir biçimde, sosyal bir iyileştirici, bir tutkal halinde olacak bu.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Sn Sarı ve Kırmızı

İzin verirseniz, "Neden Monoteizm?" başlıklı sorunuza, dilim döndüğünce,toplumsal bilinçten algılayabildiğim kadarı ile cevap vermek, bu konu da daha önce kaleme aldığım düşüncelerimi sizin ile paylaşmak istiyorum.

Henüz bilgi çağının çok gerisin de, ancak dünya da var olan etkileşimlerin ve tepkimelerin farkın da olan ilk insanlar, henüz bir tanımlama ve açıklama getiremedikleri bu etkileşim ve tepkimeleri anlama ve açıklama noktasın da, İlham, Öngörü, döneme özgü bilgelik, kimi zaman ise korku nedeniyle, ilk dinsel kavramları yarattılar.

Bu dinlerin adı Doğa Tanrıcılık idi.

(Doğa tanrıcılık: Ateş tanrısı, Su tanrısı,Yer tanrısı, Toprak tanrısı, Vb)

Belli bir döneme kadar insanlar üzerin de hakimiyetini sürdüren, tabanı salt numenal algı ve ilham olan doğa tanrıcılık ,aklın ,bilgi ve bilincin gelişimi ile mantık kriterlerini yitirmiştir.

Dinler tarihine, doğum, gelişim, ve evrimine bakıldığın da, doğa tanrıcılık ile başlayıp, döneme özgü bilinç bilgi ve gözlemin gelişmesi ile Politeist, (Çok tanrılı inanç modeli,daha çok Paganizm) inanca doğru bir seyir izleyen bir süreç görülecektir.

(Mısır Mitinde Osiris,İsis,Seth,Typon – İran Mitinde, Ehrimen,Ahura Mazda – Japon Mitinde, İzanami,İzanagi – Yunan Mitinde, Zeus, Dionysos - Hind Mitinde, Şiva,Nirvana - Arap Mitinde, Lat, Menat, Uzza, Hubel, Allah gibi)

Sürekliliği olan bir Tekamül sürecin de, Kemalat'a doğru yol alan İnsan, bilgi ve bilincinin gelişmesi ile doğa tanrılarını, varlıkları! ve sıfatları! noktasın da yargılamış, süreç le hayatından çıkararak yerine kavramsallaştırılan, ruha indirgenmiş materyaller yerleştirmiş , Politeizmin doğumuna olanak sağlamıştır.

Peki Politeist inanç, Dünya yüzeyin de kalıcı olabilmiş midir?

Tarih sahne'sin de İnsana ve Politeizme baktığımız da hayır diyebiliyoruz.

Sürekli yenilenen, güncellenen ve gelişen bilgi ,ve bu gelişime paralel olarak var olan yenileşim, gelişim, ve değişim sürecin de insan, yaşadığı dünya da var olan etkileşim ve tepkimelerin kaynaklarını ,oluşumlarını, ve değişimlerini keşfettikçe, Osiris'in İsis'in, Sin'nin,Typhon'un, Horus'un,veya Ehrimen'in hiç var olmadığına şahit olarak,ve Politeist düşünceyi tard ederek, yerine, Monoteizm adı verilen, döneme özgü, daha akılcı ,daha açıklanabilir düşünce sistemlerini geliştirmiştir.

Monoteizme göre yaratıcı güç adı verilen kavram Tek'dir.

(El'lah-Yahve-Rab-Efendi – Elo'him vb)

Monoteizm içinde salt tevhidi-teistik düşünceyi barındırdığı gibi, Panteizm, Monizm veya Panenteizm gibi, Monoteizmi farklı şekillerde tanımlayan ve açıklayan kurumları da bünyesinde barındırmaktadır.

İnsan adı verilen akıllı canlı, hayatı, kendini ve birey olarak bireyselliğini keşfettikçe , var olan tanrısal tanımlamaların hiçbir dayanağının olmadığını fark etmiş, ancak gerek ölüm ve yok olma korkusu, gerekse sosyal hayatta organize olabilme ve hakları bir metin çerçevesin de uygulayabilme arzu ve iç güdüsü ile, dünyevi ve uhrevi bir umut olarak sarıldığı bu noktayı hiçbir zaman bırakmamıştır.

Gerek Kur'an, gerekse diğer mukaddes kitapların ana gayesi, insanı kamili oluşturmak, sosyal hayatta insanı ıslah ederek Sosyal, Siyasal, Psikolojik ve Ekonomik sahalar da oluşan problemlere çözüm üretmektir.

İşte Kur'an, (Genel adı ile)Tevrat-İncil, Zebur, Avesta ,Vadalar, Gatalar gibi kitapların, var oluş, süreçle gelişim ve güncel şartlara göre değişim süreci, bu noktadan itibaren başlamaktadır.

Tüm mukaddes kitaplar (Antik Dönem Varlık algısı, Yasaları) gibi Kur'an, insan oğlunun tipik isteklerinin, arzularının ve özlemlerinin, yazıldığı döneme özgü ilahi metinleridir.

Esen kalın

Link to post
Sitelerde Paylaş

Çünkü pratik. Her şeye gücü yeten, her şeyi tek başına yeten, her şeye ve her yere yetişen bir Tanrı çok daha tasarruflu. Ayrıca daha birleştirici ve kullanışlı.

Dinler arasında geçiş yaparken yine tek Tanrı'lı bir diğer geçmek de doğal. Yabancılık çekmeden kolayca transfer olabiliyorlar ve zaten alışıklık oldukları Tanrı tek Tanrı. Ortak özellikleri temelde aynı olunca sorun olmuyor.

Son birkaç bin yıldır dünyanın büyük çoğunluğu tek Tanrı'ya geçti ve bu inanç böyle yerleşti. Aktarılırken de böyle aktarılıyor haliyle.

Son yüz yılda bilim de hayata iyice penetre olunca o tek Tanrı bile şekil değiştirip yalnızlaştı.. Dinler daha uzun süre devam edecek ama daha sembolik bir biçimde, sosyal bir iyileştirici, bir tutkal halinde olacak bu.

Evet.

Ben de aşağı yukarı böyle düşünüyorum da.

Burada Hinduizm'i dışlama gerekçelerini duymak istiyorum daha çok.

Ateizmle ilgili yaratıcılıklarını neredeyse tam biliyoruz.

Ateizm şöyle yanlıştır, böyle yanlıştır, şöyle sapıklıktır vs sıralıyorlar.

Ama Politeizm'le ilgili yaratıcılıklarını bilmiyoruz.

Onları yazmaları daha iyi olacak.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Sn Sarı ve Kırmızı

İzin verirseniz, "Neden Monoteizm?" başlıklı sorunuza, dilim döndüğünce,toplumsal bilinçten algılayabildiğim kadarı ile cevap vermek, bu konu da daha önce kaleme aldığım düşüncelerimi sizin ile paylaşmak istiyorum.

Henüz bilgi çağının çok gerisin de, ancak dünya da var olan etkileşimlerin ve tepkimelerin farkın da olan ilk insanlar, henüz bir tanımlama ve açıklama getiremedikleri bu etkileşim ve tepkimeleri anlama ve açıklama noktasın da, İlham, Öngörü, döneme özgü bilgelik, kimi zaman ise korku nedeniyle, ilk dinsel kavramları yarattılar.

Bu dinlerin adı Doğa Tanrıcılık idi.

(Doğa tanrıcılık: Ateş tanrısı, Su tanrısı,Yer tanrısı, Toprak tanrısı, Vb)

Belli bir döneme kadar insanlar üzerin de hakimiyetini sürdüren, tabanı salt numenal algı ve ilham olan doğa tanrıcılık ,aklın ,bilgi ve bilincin gelişimi ile mantık kriterlerini yitirmiştir.

Dinler tarihine, doğum, gelişim, ve evrimine bakıldığın da, doğa tanrıcılık ile başlayıp, döneme özgü bilinç bilgi ve gözlemin gelişmesi ile Politeist, (Çok tanrılı inanç modeli,daha çok Paganizm) inanca doğru bir seyir izleyen bir süreç görülecektir.

(Mısır Mitinde Osiris,İsis,Seth,Typon – İran Mitinde, Ehrimen,Ahura Mazda – Japon Mitinde, İzanami,İzanagi – Yunan Mitinde, Zeus, Dionysos - Hind Mitinde, Şiva,Nirvana - Arap Mitinde, Lat, Menat, Uzza, Hubel, Allah gibi)

Sürekliliği olan bir Tekamül sürecin de, Kemalat'a doğru yol alan İnsan, bilgi ve bilincinin gelişmesi ile doğa tanrılarını, varlıkları! ve sıfatları! noktasın da yargılamış, süreç le hayatından çıkararak yerine kavramsallaştırılan, ruha indirgenmiş materyaller yerleştirmiş , Politeizmin doğumuna olanak sağlamıştır.

Peki Politeist inanç, Dünya yüzeyin de kalıcı olabilmiş midir?

Tarih sahne'sin de İnsana ve Politeizme baktığımız da hayır diyebiliyoruz.

Sürekli yenilenen, güncellenen ve gelişen bilgi ,ve bu gelişime paralel olarak var olan yenileşim, gelişim, ve değişim sürecin de insan, yaşadığı dünya da var olan etkileşim ve tepkimelerin kaynaklarını ,oluşumlarını, ve değişimlerini keşfettikçe, Osiris'in İsis'in, Sin'nin,Typhon'un, Horus'un,veya Ehrimen'in hiç var olmadığına şahit olarak,ve Politeist düşünceyi tard ederek, yerine, Monoteizm adı verilen, döneme özgü, daha akılcı ,daha açıklanabilir düşünce sistemlerini geliştirmiştir.

Monoteizme göre yaratıcı güç adı verilen kavram Tek'dir.

(El'lah-Yahve-Rab-Efendi – Elo'him vb)

Monoteizm içinde salt tevhidi-teistik düşünceyi barındırdığı gibi, Panteizm, Monizm veya Panenteizm gibi, Monoteizmi farklı şekillerde tanımlayan ve açıklayan kurumları da bünyesinde barındırmaktadır.

İnsan adı verilen akıllı canlı, hayatı, kendini ve birey olarak bireyselliğini keşfettikçe , var olan tanrısal tanımlamaların hiçbir dayanağının olmadığını fark etmiş, ancak gerek ölüm ve yok olma korkusu, gerekse sosyal hayatta organize olabilme ve hakları bir metin çerçevesin de uygulayabilme arzu ve iç güdüsü ile, dünyevi ve uhrevi bir umut olarak sarıldığı bu noktayı hiçbir zaman bırakmamıştır.

Gerek Kur'an, gerekse diğer mukaddes kitapların ana gayesi, insanı kamili oluşturmak, sosyal hayatta insanı ıslah ederek Sosyal, Siyasal, Psikolojik ve Ekonomik sahalar da oluşan problemlere çözüm üretmektir.

İşte Kur'an, (Genel adı ile)Tevrat-İncil, Zebur, Avesta ,Vadalar, Gatalar gibi kitapların, var oluş, süreçle gelişim ve güncel şartlara göre değişim süreci, bu noktadan itibaren başlamaktadır.

Tüm mukaddes kitaplar (Antik Dönem Varlık algısı, Yasaları) gibi Kur'an, insan oğlunun tipik isteklerinin, arzularının ve özlemlerinin, yazıldığı döneme özgü ilahi metinleridir.

Esen kalın

Nesnel olmaya çalışan bir açıklama.

Güzel yazmışsınız.

Teşekkürler.

Ancak siz bu metinde sıraladığınız nesnel açıklamalarla, ilahi bir gücün insanla teması noktasını yazmamışsınız.

İslam'da bu nokta önemlidir.

Siz kendinizi de dahil ederseniz senaryoya daha iyi olur.

Bu sıraladığınız senaryo bir teistin anlatmasından çok bir deistin anlatmasına benziyor.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Evet.

Ben de aşağı yukarı böyle düşünüyorum da.

Burada Hinduizm'i dışlama gerekçelerini duymak istiyorum daha çok.

Ateizmle ilgili yaratıcılıklarını neredeyse tam biliyoruz.

Ateizm şöyle yanlıştır, böyle yanlıştır, şöyle sapıklıktır vs sıralıyorlar.

Ama Politeizm'le ilgili yaratıcılıklarını bilmiyoruz.

Onları yazmaları daha iyi olacak.

Cevapları basit,

Çok tanrı olursa kavga ederler, problem çıkar...

(Benim cevabım değil, bana sormayın nasıl problem çıkar diye...)

Genelde sorulduğunda bu cevabı veriyorlar.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Teizm içerisinde şu anda aktif olarak Politeist yani Çok tanrılı tek inanç bildiğim kadarıyla Hinduizm.

Kalanların hepsi Monoteist yani Tek Tanrılı inanç sistemlerine sahipler.

Peki Teizm'de çok tanrılıcılığa kıyasla, tek tanrıcılığın popülaritesinin nedeni nedir sizce?

Neden monoteizm daha yaygındır?

Neden teizm içerisindeki inanç geçişleri hep Monoteist bir inanç sisteminden yine Monoteist bir başkas inanç sistemine oluyor da, Politeist bir inanç sistemine geçişler olmuyor?

Belirleyici faktörler nedir sizce?

Politeizm veya Çok Tanrıcılık daha ziyade Bronz ve Demir Çağı'nın tipik dini inancıdır. Şimdiye kadar yaşamış ve ölmüş olan tüm insanları bir araya toplarsak Poiteizm açık arayla ilk sırada yer alırdı. Günümüzde ise Monoteizm ilk sırada yer almaktadır. Monoteizm'in yükselişi ve Politeizmin gerileyişi M.Ö. 800-200 arasındaki döneme denk gelir. Bu döneme tarihçiler Axial Age denir (Türkçesiyle Eksen Çağı). Bu dönemde dini inançlar ve spiritüellik açısından tüm dünyada Çin, Hindistan, İran, Antik Yunan ve Filistin'de (veya Yahuda'da) bir eksen değişikliği yaşanmıştır. Günümüzdeki Hinduizm gerçek anlamda bir politeizm değildir. Politeist unsurların varlığına rağmen daha ziyade politeistik elementler içeren bir panteizmdir yani monoteizm ve panteizm içerir.

Eksen Çağına kadar genel geçer dini inanç Politeizm olsa dahi, Eksen Çağı'ndan sonra bu değişim kademeli olarak önce Monteizme, sonra Panteizme ve de ardından Ateizme doğru yol almaktadır.

Link to post
Sitelerde Paylaş
  • Konuyu Görüntüleyenler   0 kullanıcı

    Sayfayı görüntüleyen kayıtlı kullanıcı bulunmuyor.

×
×
  • Yeni Oluştur...