Tarihleme yöntemleri

[Levia 0]

Tarihleme yöntemleri :

Bağıl tarihleme :

Kronostratigrafi : kayaç kütlelerinin göreceli yaş ilişkilerini ele alan stratigrafinin bir parçasıdır ve birimi jeolojik zamanın belirli bir aralığında oluşan bir kayaç kütlesidir. Kronostratigrafi’nin en büyük amacı, kayaçların yer değişiminin sırasını ve bütün kayaçların yer değişim zamanını belli jeolojik bölge ve dünyanın jeolojik geçmişinde ayarlamaktır.

Biyokronoloji : Aynı yüzeye ait öngörülen bölgenin belirli derinliğinin aynı döneme ait kabul edilmesine dayanan bu yöntem en yaygın olan tarihleme yöntemidir. Bir katman tarihlendirilince, o bölgede belirli bir derinlikdeki katmanda bulunan bütün obje ve fosiller aynı yaşdan kabul edilir. Bu tarihlendirme başka bölgede tarihlendiren ve o bölgede başka objelerle bir arada bulunan bir fosil'in tarihlendirmesi üzerinden sağlanmaktadır.

Tipoloji : Aynı katman içinde birbiriyle ilişkili olduğu saptanan buluntuların biçimsel özelliklerine göre sınıflandırılmasıdır. Gustav Oscar Mantelius tarafından geliştirilmiştir arkeoloji, antropoloji, mimari, görsel tasarım, dil bilimleri, psikoloji ve sosyoloji gibi alanlarda farklı kullanımları vardır. Tasarımda tipoloji uzun süreden beri kullanılagelmiş belirli bir işlevi yerine getirebilen biçimler örgüsü olarak kullanılır. Örneğin cami tasarımında yaygın olarak minare, kubbe gibi öğelerin oluşturdugu tip kullanılır ya da alışveriş merkezlerinde sıra dükkânlar ve koridorlar, kütüphane tasarımında raflar ve okuma alanları, ev tasarımında iki oda bir salon, ofis tasarımında kübik ayrımlar tipi oluşturur.

Mutlak tarihleme :

Radyoaktivite ölçümleri :

Karbon-

14

:

27 Şubat, 1940'ta Martin Kamen ve Sam Ruben tarafından Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi Radyasyon Laboratuarında keşfedilen karbonun bir radyoaktif izotopudur. Atomik çekirdeğinde 6 proton ve 8 nötron bulunur. Organik madddelerde bulunması arkeolojik, jeolojik ve hidrojeolojik örneklerin tarihlendirilmesinde kullanılan radyokarbon tarihleme yöntemi için temel oluşturmaktadır. (35.000 seneye kadar)

Potasyum-Argon (K-

Ar)

:

jeokronoloji ve arkeolojide kullanılan bir radyometrik yaş tayini yöntemidir. Argon (Ar) içindeki potasyum (K) izotopunun radyoaktif bozunma ürününün ölçülmesine dayanır. Potasyum mika, kil mineralleri, tefra ve evaporit gibi birçok malzemede bulunan ortak bir elementtir. Bu malzemelerde, çürüme ürünü

⁴⁰

Ar sıvı (erimiş) kayadan dışarı kaçabilir ama kaya katılaştıkça birikmeye başlar (yeniden kristalleşir). Yeniden kristalleşmeden (rekristalizasyondan) sonra geçen süre, biriken

⁴⁰

Ar miktarı ile arta kalan

⁴⁰

K miktarının oranının ölçülmesi ile hesaplanır.

⁴⁰

K'nin yarılanma süresi, bu yöntemin birkaç bin yıldan daha eski numunelerin mutlak yaş tayinini hesaplamak için kullanılmasına olanak tanır. Jeomanyetik kutup zaman ölçeği, büyük ölçüde K-Ar yaş tayini ile kalibre edilmiştir. (bir milyondan bir kaç yüz Milyon seneye kadar)

Rubidyum-Stronsiyum-87Rb

87Sr

:

bir kaç milyar seneye kadar benzer yöntemle...

Dendrokronoloji : Dendrokronoloji astronom AE Douglass, Arizona Üniversitesi'nde Ağaç Halka Araştırma Laboratuvarı kurucusu olup 20. yüzyılın ilk yarısında geliştirilmiştir. Douglass güneş lekesi faaliyet döngülerini anlamak için güneş aktivite değişikliklerini daha sonra ağaç halkası büyüme modelleri (yani, güneş lekeleri → iklim → ağaç halkaları) tarafından kaydedilen yeryüzünde iklim modellerini kullanılarak oluşturulan bir sistemdir.

Paleomanyetizma : kayaçların eski manyetik alanını inceleyen bilim dalı. Mineraller bulundukları kayaçlara manyetik alanın yönünü ve yoğunluğunu kaydederler. Bu kayıtlar tektonik plakaların geçmişteki lokasyonu ve yeryüzünün manyetik alanının geçmişteki durumu hakkında bilgi verir.

Spektral analiz : Maddelerin yaydığı ışınları inceleyerek, maddeyi oluşturan elementleri nitel ve nicel olarak inceleme işlemi.

(En yayginlarini paylastim, daha baska yöntemler var...)

Mayıs 3, 2014 tarihinde Levia tarafından düzenlendi