Jump to content

Özgür irade diye bir şey yoktur


Recommended Posts

Özgür irade diye bir şey yoktur. Bütün davranışlarımızın arkasında bizi onlara sürükleyen nedenler vardır. Bu nedenler çok çeşitli ve hatta birbiriyle çatışıyor da olabilir. İşte o özgür irade denilen şey de aslında bu nedenlerden birinin diğerlerine baskın gelmesinin sonucudur.

Şimdi bir öğrenci düşünelim. Bu öğrenci bir sınavdan 100 alıyor. . Öğretmeni bu öğrenciyi sınıfın önünde övüyor. Çocuğun çok hoşuna gidiyor aslında bu. İçinden "yeaahhh evet çok başarılıyım, çok zekiyim" vs diyor. Ama bu mutluluğunu belli etmiyor. Öğretmenin övgüsüne tepki vermiyor. Çünkü onu bu mutluluğunu gizlemeye iten başka bir neden var. Bu neden belki cehennem korkusu olabilir. Eğer kibirlilik yaparsam günah işlerim diye düşünmüş olabilir. Ya da insanlar benden soğumasın, bana kibirli demesinler, itibarım zedelenmesin diye düşünmüş de olabilir.

Aslında bu öğrenci kendisiyle övünmek istiyor, hatta içinden övünüyor da ama başka sebeplerden dolayı bunu dışa vurmuyor.

Bir müslüman özgür iradesiyle dinini seçmez. İnanmak insanın elinde olan bir şey değil. Onun inanmaya sürükleyen nedenler vardır. Eğer inanmadığı halde kendini zorluyorsa yani inanmak istiyorsa, bu isteğinin de nedenleri var demektir.

Bir ateist de özgür iradesiyle ateist olmaz. Onu da ateist olmaya iten nedenler vardır. Dinler ona mantıksız geliyor olabilir, bazı dini emirler vicdanına uymuyor olabilir. Pek çok neden var.

İnanmak istemiyorsa eğer bu onun elinde olan bir şey değildir. İstememesinin de nedenleri vardır.

Bir insan kendinde bir değişiklik yapmaya karar verdiyse, mesela sigarayı bırakmaya karar verdiyse bu kararı vermesinin de sebepleri vardır. Evet sigarayı seviyor olabilir, içmek istiyor olabilir. Ama bir yandan da sağlığını kaybetmek istemiyor. Bu neden diğerine baskın geliyor ve sigarayı bırakmayı seçiyor.

Tecavüzcüler, katiller, teröristler vsler için de aynısı geçerli. Onları da böyle olmaya iten nedenler var. Suçluların büyük bir kısmında şu ortak özellik var: aile sorunları. Çoğu sorunlu bir çocukluk geçiriyor. Ya anne babasız büyüyorlar ya da anne babalarından sürekli eziyet görüyorlar. Durup dururken gelmiyorlar yani o hale. Suçluların çok büyük bir kısmı aynı zamanda ruh hastasıdır. Özgecan'ın katilini düşünelim. Siz bu adamın normal, sağlıklı bir adam olduğunu söyleyebilir misiniz?

Bir pedofilin, ya da kadının saçından tahrik olan bir adamın normal, sağlıklı bir insan olduğunu söyleyebilir misiniz?

Eşeğe tecavüz eden birisinin sağlıklı bir insan olduğunu söylebilir misiniz?

Hayır tabi ki. Bunların hepsi ya doğuştan ya da sorunlu çocukluk, veya geçirdiği bazı travmalar sebebiyle psikolojisi bozulmuş, akli dengesini kaybetmiş insanlar.

Her şeyin sebebi ya da sebepleri vardır. Önümüzde sağ ve sol diye iki yol varsa ve biz sol tarafı tercih ediyorsak eğer, bizi bu tercihe iten bir sebep vardır.

Link to post
Sitelerde Paylaş
  • İleti 87
  • Created
  • Son yanıt

Top Posters In This Topic

Özgür irade elbette yoktur.Doğru noktaya değinmişsiniz ilüzyondur hepimiz çok gelişmiş bilgisayarlardan farklı değiliz kendimizi özgür sanıyoruz fakat içinde yaşadığımız evrenin neden-sonuç zincirinden bağımsız tek bir karar bile alamayız.İmkansız aldığımız her karar isteyin ve istemeyin hoşunuza gitsin veya gitmesin varlık zeminde anlam bulan neden-sonuç zincirine tutsaktır.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Şimdi sanmayın ki suçlular özgür irade yok diye cezalandırılmasın diyorum. Tabi ki cezalandırılmalı. Ben bir keresinde bir konu açmıştım raporlularla ilgili. Her insan gibi onlar da aynı muameleyi görmeli demiştim. Yani onların da normal insanlar gibi cezalandırılmasını, ayrıcalık yapılmamasını savunuyorum.

Diyelim ki evinize iğrenç bir canlı girsin. Bu bir karafatma olabilir, yılan olabilir, akrep olabilir ya da kırkayak olabilir. Siz şimdi böyle bir şey görünce "Yazık ama öldürmeyeyim, hayvanın sanki bizim gibi aklı mı var ki? Böyle olmayı o seçmemiş." diyor musunuz? Hayır tabi ki öldürüyorsunuz hemen. Evet aklı, mantığı, zekası olmayabilir. Öyle iğrenç, pis ya da tehlikeli bir hayvan olmayı kendi seçmemiş olabilir. Ama yine de kendi güvenliğimiz için öldürmek zorundayız.

Ama bir tanrının bir kafir ya da bir suçluyu cezalandırmaya hakkı yoktur. Çünkü o her şeye hakimdir. Özgür iradesiz birini cezalandırmaya hakkı olamaz. Çünkü onun işlediği suçtan kendisi sorumludur.

Ama biz aciz olduğumuz için, başka insanların güvenliğini düşündüğümüz için bizim ceza verme hakkımız var.

tarihinde Türk Torunu tarafından düzenlendi
Link to post
Sitelerde Paylaş

Şimdi sanmayın ki suçlular özgür irade yok diye cezalandırılmasın diyorum. Tabi ki cezalandırılmalı. Ben bir keresinde bir konu açmıştım raporlularla ilgili. Her insan gibi onlar da aynı muameleyi görmeli demiştim. Yani onların da normal insanlar gibi cezalandırılmasını, ayrıcalık yapılmamasını savunuyorum.

Diyelim ki evinize iğrenç bir canlı girsin. Bu bir karafatma olabilir, yılan olabilir, akrep olabilir ya da kırkayak olabilir. Siz şimdi böyle bir şey görünce "Yazık ama öldürmeyeyim, hayvanın sanki bizim gibi aklı mı var ki? Böyle olmayı o seçmemiş." diyor musunuz? Hayır tabi ki öldürüyorsunuz hemen. Evet aklı, mantığı, zekası olmayabilir. Öyle iğrenç, pis ya da tehlikeli bir hayvan olmayı kendi seçmemiş olabilir. Ama yine de kendi güvenliğimiz için öldürmek zorundayız.

Ama bir tanrının bir kafir ya da bir suçluyu cezalandırmaya hakkı yoktur. Çünkü o her şeye hakimdir. Özgür iradesiz birini cezalandırmaya hakkı olamaz. Çünkü onun işlediği suçtan kendisi sorumludur.

Ama biz aciz olduğumuz için, başka insanların güvenliğini düşündüğümüz için bizim ceza verme hakkımız var.

Bu adam işi biliyor beyler.+1

Link to post
Sitelerde Paylaş

Forumda bu konuda birçok başlık var. Bence geniş bir araştırma yazısı değil ise aynı başlıklar tekrar açılmamalı.

Forumda bu konuda en fazla ilerlemiş iki başlık şunlar:

Genel anlamda "özgür irade yoktur" konusunu ele alan bir başlıktır.. ki katılmıyorum, insanın hayatına yön verebilme imkanı vardır.

http://www.ateistforum.org/index.php/topic/62658-oezgur-irade-ve-secim/

Ve doğuştan gelen özelliklerini değiştirmek açısından iradesinin yeterli olmadığı anlamında diğer önemli başlık.

http://www.ateistforum.org/index.php/topic/58497-oezgur-irade-acmazy/

Bu görüşe büyük oranda katılıyorum. en azından bu şartlarda insanın sonsuz hayatla imtihan edilmesi adil olmaz.

Tanımadığımız bir takım adamlara inanmak üzerinden adil bir imtihan yapılması ise, zaten imkansızdır.

Dindeki tehdit ve ödül yöntemini de buna eklediğimizde, artık başka bir söze gerek kalmıyor.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Ateist milletinin durup durup bir özgür irade yokturculuğu depreşir. Özgür irade vardır. Gözümün önünde binbeşyüzelli takla da atsanız beni özgür iradenin olmadığına inandıramazsınız. Bal gibi de vardır. Niye olmasın ki? Olmaması için en küçük neden göremiyorum.

Buna niye kafayı takıyorsunuz hiç anlamıyorum. Özgür irade olunca nerenize batıyor? Çok mu acıtıyor?

Ha tabii buna ahlak yokturcular kadar tepki vermiyorum. Bunu sadece anlamıyorum. Özgür iradenin bir tarafa batan sivri yeri neresi, onu çözemedim.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Ateist milletinin durup durup bir özgür irade yokturculuğu depreşir. Özgür irade vardır. Gözümün önünde binbeşyüzelli takla da atsanız beni özgür iradenin olmadığına inandıramazsınız. Bal gibi de vardır. Niye olmasın ki? Olmaması için en küçük neden göremiyorum.

Buna niye kafayı takıyorsunuz hiç anlamıyorum. Özgür irade olunca nerenize batıyor? Çok mu acıtıyor?

Ha tabii buna ahlak yokturcular kadar tepki vermiyorum. Bunu sadece anlamıyorum. Özgür iradenin bir tarafa batan sivri yeri neresi, onu çözemedim.

aman abi ahlak tartışması başlamasın yine :)
Link to post
Sitelerde Paylaş

Özgür irade denilen şey kendi irademiz değil. Diyelim ki mağazadasın ve iki pantolon arasında kaldın. Kırmızı ve mavi. Sen mavi olanı seçiyorsun.

İşte aslında bu özgür irade değil. Mavi senin hoşuna gittiği için onu seçtin. Bir nedeni var yani.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Özgür irade diye bir şey yoktur. Bütün davranışlarımızın arkasında bizi onlara sürükleyen nedenler vardır. Bu nedenler çok çeşitli ve hatta birbiriyle çatışıyor da olabilir. İşte o özgür irade denilen şey de aslında bu nedenlerden birinin diğerlerine baskın gelmesinin sonucudur.

Şimdi bir öğrenci düşünelim. Bu öğrenci bir sınavdan 100 alıyor. . Öğretmeni bu öğrenciyi sınıfın önünde övüyor. Çocuğun çok hoşuna gidiyor aslında bu. İçinden "yeaahhh evet çok başarılıyım, çok zekiyim" vs diyor. Ama bu mutluluğunu belli etmiyor. Öğretmenin övgüsüne tepki vermiyor. Çünkü onu bu mutluluğunu gizlemeye iten başka bir neden var. Bu neden belki cehennem korkusu olabilir. Eğer kibirlilik yaparsam günah işlerim diye düşünmüş olabilir. Ya da insanlar benden soğumasın, bana kibirli demesinler, itibarım zedelenmesin diye düşünmüş de olabilir.

Aslında bu öğrenci kendisiyle övünmek istiyor, hatta içinden övünüyor da ama başka sebeplerden dolayı bunu dışa vurmuyor.

Bir müslüman özgür iradesiyle dinini seçmez. İnanmak insanın elinde olan bir şey değil. Onun inanmaya sürükleyen nedenler vardır. Eğer inanmadığı halde kendini zorluyorsa yani inanmak istiyorsa, bu isteğinin de nedenleri var demektir.

Bir ateist de özgür iradesiyle ateist olmaz. Onu da ateist olmaya iten nedenler vardır. Dinler ona mantıksız geliyor olabilir, bazı dini emirler vicdanına uymuyor olabilir. Pek çok neden var.

İnanmak istemiyorsa eğer bu onun elinde olan bir şey değildir. İstememesinin de nedenleri vardır.

Bir insan kendinde bir değişiklik yapmaya karar verdiyse, mesela sigarayı bırakmaya karar verdiyse bu kararı vermesinin de sebepleri vardır. Evet sigarayı seviyor olabilir, içmek istiyor olabilir. Ama bir yandan da sağlığını kaybetmek istemiyor. Bu neden diğerine baskın geliyor ve sigarayı bırakmayı seçiyor.

Tecavüzcüler, katiller, teröristler vsler için de aynısı geçerli. Onları da böyle olmaya iten nedenler var. Suçluların büyük bir kısmında şu ortak özellik var: aile sorunları. Çoğu sorunlu bir çocukluk geçiriyor. Ya anne babasız büyüyorlar ya da anne babalarından sürekli eziyet görüyorlar. Durup dururken gelmiyorlar yani o hale. Suçluların çok büyük bir kısmı aynı zamanda ruh hastasıdır. Özgecan'ın katilini düşünelim. Siz bu adamın normal, sağlıklı bir adam olduğunu söyleyebilir misiniz?

Bir pedofilin, ya da kadının saçından tahrik olan bir adamın normal, sağlıklı bir insan olduğunu söyleyebilir misiniz?

Eşeğe tecavüz eden birisinin sağlıklı bir insan olduğunu söylebilir misiniz?

Hayır tabi ki. Bunların hepsi ya doğuştan ya da sorunlu çocukluk, veya geçirdiği bazı travmalar sebebiyle psikolojisi bozulmuş, akli dengesini kaybetmiş insanlar.

Her şeyin sebebi ya da sebepleri vardır. Önümüzde sağ ve sol diye iki yol varsa ve biz sol tarafı tercih ediyorsak eğer, bizi bu tercihe iten bir sebep vardır.

Biraz karmaşa var gibi geldi bana. Bir davranışın nedeninin olması, onun özgür irade ile çatıştığını göstermez. Bunlar farklı kavramlar.

Özgür iradeyi teknik bir şey olarak alın: Sonuçta, aynı nedenin veri olarak girdiği bir davranış sürecinin sonunun hep aynı olması garantisi var mı? Yok.

Aynı nedenler altında koşullanan iki bireyden biri öyle, biri böyle karar verebilir. Ya da farklı zamanlarda birey, birinde öyle birinde böyle karar verebilir.

Özgür irade, bütün nedenlerin silsilesi bittikten sonra ortaya çıkan bir şey. Bu sisilenin sonu ile, bireyin kararı arasında bir boş alan söz konusu.

Birey hangi kararı vermiş olursa olsun, onun seçimi hep şu sorunun gölgesi altında kalacaktır: "Tamamen başka bir karar da verebilirdi."

Link to post
Sitelerde Paylaş

Biraz karmaşa var gibi geldi bana. Bir davranışın nedeninin olması, onun özgür irade ile çatıştığını göstermez. Bunlar farklı kavramlar.

Özgür iradeyi teknik bir şey olarak alın: Sonuçta, aynı nedenin veri olarak girdiği bir davranış sürecinin sonunun hep aynı olması garantisi var mı? Yok.

Aynı nedenler altında koşullanan iki bireyden biri öyle, biri böyle karar verebilir. Ya da farklı zamanlarda birey, birinde öyle birinde böyle karar verebilir.

Özgür irade, bütün nedenlerin silsilesi bittikten sonra ortaya çıkan bir şey. Bu sisilenin sonu ile, bireyin kararı arasında bir boş alan söz konusu.

Birey hangi kararı vermiş olursa olsun, onun seçimi hep şu sorunun gölgesi altında kalacaktır: "Tamamen başka bir karar da verebilirdi."

Evet değişebilir. Farklı zamanlarda farklı seçimler yapabilir insanlar. O an hangi neden diğerlerine baskın gelirse o doğrultuda seçimimizi yapıyoruz. Bu kadar basit.
Link to post
Sitelerde Paylaş
Bu durumda "insan bilinci, kendine bir neden oluşturamaz" diyorsunuz.

Kendine neden oluşturamıyor... ama uçak, bilgisayar, video kamera icat edebiliyor..!


Peki her davranışımız bir nedene bağlı ise, bu nedenler arasında çevremizdeki insanların hiçbir rolü yok mudur..?

Elbette var. bu soruya "hayır" demenin mümkün olamayacağını hepimiz biliyoruz.


Başka insanlar sizin davranışlarınıza etki edebilirken, kişinin kendi bilincinin, davranışlarında hiçbir etkisinin olamayacağını iddia etmenin bir mantığı olamaz.

İnsanlar kendilerine nedenler yaratamıyor olsaydı, geçmişten bugüne ne sanatsal ne bilimsel... hiçbir gelişme olamazdı.

Herşey, aynı nedenler etrafında dönüp dolaşırdı.



Link to post
Sitelerde Paylaş

Bu durumda "insan bilinci, kendine bir neden oluşturamaz" diyorsunuz.

Kendine neden oluşturamıyor... ama uçak, bilgisayar, video kamera icat edebiliyor..!

Peki her davranışımız bir nedene bağlı ise, bu nedenler arasında çevremizdeki insanların hiçbir rolü yok mudur..?

Elbette var. bu soruya "hayır" demenin mümkün olamayacağını hepimiz biliyoruz.

Başka insanlar sizin davranışlarınıza etki edebilirken, kişinin kendi bilincinin, davranışlarında hiçbir etkisinin olamayacağını iddia etmenin bir mantığı olamaz.

İnsanlar kendilerine nedenler yaratamıyor olsaydı, geçmişten bugüne ne sanatsal ne bilimsel... hiçbir gelişme olamazdı.

Herşey, aynı nedenler etrafında dönüp dolaşırdı.

bu font telefondan okunmuyor, haberin olsun.
Link to post
Sitelerde Paylaş

İnsanlar kendilerine nedenler yaratamıyor olsaydı, geçmişten bugüne ne sanatsal ne bilimsel... hiçbir gelişme olamazdı.

Oww

Nedenler yaratmak..

Bunu açıklaması zor.

Nedenler sonucunda yeni nedenler yaratıyorsak bunu özgür irade dışında yapmış olmaz mıyız?

Nedenler yaratmamızın bir nedeni yok mudur..

Nedensiz yere neden nedenler yaratalım?

Link to post
Sitelerde Paylaş

bu font telefondan okunmuyor, haberin olsun.

Tamam. o zaman tekrar aşaya yapıştırayım, herkes okuyabilsin. "verdana" ile geniş geniş rahat okunur;

Bu durumda "insan bilinci, kendine bir neden oluşturamaz" diyorsunuz.
Kendine neden oluşturamıyor... ama uçak, bilgisayar, video kamera icat edebiliyor..!
Peki her davranışımız bir nedene bağlı ise, bu nedenler arasında çevremizdeki insanların hiçbir rolü yok mudur..?
Elbette var. bu soruya "hayır" demenin mümkün olamayacağını hepimiz biliyoruz.
Başka insanlar sizin davranışlarınıza etki edebilirken, kişinin kendi bilincinin, davranışlarında hiçbir etkisinin olamayacağını iddia etmenin bir mantığı olamaz.
İnsanlar kendilerine nedenler yaratamıyor olsaydı, geçmişten bugüne ne sanatsal ne bilimsel... hiçbir gelişme olamazdı.
Herşey, aynı nedenler etrafında dönüp dolaşırdı.
Link to post
Sitelerde Paylaş

Nedenler sonucunda yeni nedenler yaratıyorsak bunu özgür irade dışında yapmış olmaz mıyız?

Olmayız. Bizim davranışlarımızı etkileyen insanlar olduğu gibi, bizim de etkilediğimiz insanlar var.

Bu mantığa göre herşeyi ilk insanlar veya ilk hayvanlar belirlemiş olur.

Herşey zincirleme etkiyle günümüze gelmiş ise, insanın yaptığı herşeyi, ilk ataları seçmiş ve belirlemiş olacaktır.

Böyle birşey de olamayacağı için, bu durumda "özgür irade yok" dediğimizde metafizik bir gücün insanları kumanda etmesi gerekir.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Olmayız. Bizim davranışlarımızı etkileyen insanlar olduğu gibi, bizim de etkilediğimiz insanlar var.

Bu mantığa göre herşeyi ilk insanlar veya ilk hayvanlar belirlemiş olur.

Herşey zincirleme etkiyle günümüze gelmiş ise, insanın yaptığı herşeyi, ilk ataları seçmiş ve belirlemiş olacaktır.

Böyle birşey de olamayacağı için, bu durumda "özgür irade yok" dediğimizde metafizik bir gücün insanları kumanda etmesi gerekir.

İlk insanlar değil de, insan sorgulayan bir varlık olduğu için değişimler sınırsız. Yani sonsuz neden var.

Biz insanları etkilerken bizi ne etkilemiş oluyor? Burada da "ne" sorusu var.

Kumanda edilmek özgür iradeyi tamamen pasifize eder.

Bizim kendimizi kumanda etmemiz ise nedenlere ve sorgulama yeteneğimize bağlı.

Başkası tarafından kumanda edilmek, özgürlüğü tamamen kısıtlıyor.

Nedenlere göre yaşayıp sorgulama yapma özgürlüğümüz ise bir topun 5 m2 alandan 10 m2 alana geçip hareket etmesi durumu gibi.

Ne kadar özgür olabiliriz?

Beynimiz bile isteğimiz dışında çalışıyor, durmadan bir şeyler düşünüyoruz. Tutsaklık gibi. Düşünmeyi bırakıp biraz dinlenmek mümkün olmuyor.

Link to post
Sitelerde Paylaş
  • Konuyu Görüntüleyenler   0 kullanıcı

    Sayfayı görüntüleyen kayıtlı kullanıcı bulunmuyor.


Kitap

Yazar Ateistforum'un kurucularındandır. Kitabı edinme seçenekleri için: Kitabı edinme seçenekleri

Ateizmi Anlamak
Aydın Türk
Propaganda Yayınları; / Araştırma
ISBN: 978-0-9879366-7-7


×
×
  • Yeni Oluştur...