Jump to content

Recommended Posts

Bu konuya daha önce Bilim forumunda değinmiştik ama önemli bir konu olduğu için burada da kısaca değinmek istiyorum.

 

GPS

Einstein’ın genel görelik kuramı GPS (Global Positioning System) üzerinde ölçülebilir bir dizi etkiye sahiptir. En önemli etki GPS sistemindeki zamanın ölçümüdür. Her GPS sisteminde en azından bir, bazen birden fazla atom saati vardır. GPS alıcısı çeşitli uydulardan gelen sinyalleri alır ve onları üçgenleyerek yerini saptar.

 

Burada üç relativistik (görecelilik) etki vardır. Zamanın genişlemesi, çekim frekansı ve ekzantrisite etkisi (eksenden kaçıklık)….

 

Zaman genişlemesi aslında özel görelik kuramı ile belirlenmiştir. Teoride iki saat arasındaki göreli hareketin, hareket halinde olan saatte duran saate göre daha yavaş olması gerektiği ileri sürülür. Buna göre hızla dönmekte olan uydudaki saat, yerdeki saaten geridedir. Bunun kompanze edilmesi gerekir. Görelik kuramı saatin atom saatinin saniyedeki döngüsünün (cycle per second) şu faktör kadar yavaşlayacğını kurgular. v^2/2c^2=10^-10

Aslında bu yaklaşık bir faktördür. Pratik karşılığı günde 7 mikro saniye gecikmedir.

Buradaki v, uydunun yörüngedeki hızı olan saniyede 4 km’dir.

C de bildiğiniz gibi ışık hızıdır.

 

Einstein’ın zaman genişlemesi etkisi GPS sistemi tarafından demonstre edilmiştir. Yani doğrudur ve kanıtlanmıştır.

Çekim frekansındaki sapmaya gelince.. Bu genel görelik kuramı ile açıklanabilir. Bu kurama göre büyük cisimlerin yakınlarında atom saati, uzaktaki cisimlerden daha yavaş hareket etmektedir.

 

Alıcı dünyaya uydudan çok daha yakın olduğundan uydudaki saatten günde 45 mikro saniye kadar yavaştır. Buradaki faktör 5x10^(-10) olarak ifade edilebilir. Yani çekim frekansındaki sapma da farkedilir bir etkiye sahiptir ve kompanze edilmelidir.

Bu ikisini birleştirince GPS uydusunda zaman günde yerdeki zamandan 38 mikro saniye daha hızlı geçmektedir. Bu etki düzeltilmezse günde 10km lik bir fark birikmektedir. Bu da sistemin işe yaramaması demektir.

Ayrıca GPS uyduları mükemmel bir daire çizmediklerinden, eliptik yörüngeleri de dikkate alınmalı ve hesaplara eklenmelidir. Bu da yukarda değindiğimiz eksenden kaçıklık (egzantriste etki) olarak bilinir.

 

Einstein olmasaydı ne yapardık bilmiyorum. Ben GPS'siz yaşayamazdım herhalde.

 

Link to post
Sitelerde Paylaş
  • İleti 41
  • Created
  • Son yanıt

Top Posters In This Topic

Bir saat önce, haci yazdı:

Bu konuya daha önce Bilim forumunda değinmiştik ama önemli bir konu olduğu için burada da kısaca değinmek istiyorum.

 

GPS

 

 

Einstein’ın genel görelik kuramı GPS (Global Positioning System) üzerinde ölçülebilir bir dizi etkiye sahiptir. En önemli etki GPS sistemindeki zamanın ölçümüdür. Her GPS sisteminde en azından bir, bazen birden fazla atom saati vardır. GPS alıcısı çeşitli uydulardan gelen sinyalleri alır ve onları üçgenleyerek yerini saptar.

 

Burada üç relativistik (görecelilik) etki vardır. Zamanın genişlemesi, çekim frekansı ve ekzantrisite etkisi (eksenden kaçıklık)….

 

 

 

Zaman genişlemesi aslında özel görelik kuramı ile belirlenmiştir. Teoride iki saat arasındaki göreli hareketin, hareket halinde olan saatte duran saate göre daha yavaş olması gerektiği ileri sürülür. Buna göre hızla dönmekte olan uydudaki saat, yerdeki saaten geridedir. Bunun kompanze edilmesi gerekir. Görelik kuramı saatin atom saatinin saniyedeki döngüsünün (cycle per second) şu faktör kadar yavaşlayacğını kurgular. v^2/2c^2=10^-10

Aslında bu yaklaşık bir faktördür. Pratik karşılığı günde 7 mikro saniye gecikmedir.

 

 

 

Buradaki v, uydunun yörüngedeki hızı olan saniyede 4 km’dir.

C de bildiğiniz gibi ışık hızıdır.

 

Einstein’ın zaman genişlemesi etkisi GPS sistemi tarafından demonstre edilmiştir. Yani doğrudur ve kanıtlanmıştır.

 

 

 

Çekim frekansındaki sapmaya gelince.. Bu genel görelik kuramı ile açıklanabilir. Bu kurama göre büyük cisimlerin yakınlarında atom saati, uzaktaki cisimlerden daha yavaş hareket etmektedir.

 

Alıcı dünyaya uydudan çok daha yakın olduğundan uydudaki saatten günde 45 mikro saniye kadar yavaştır. Buradaki faktör 5x10^(-10) olarak ifade edilebilir. Yani çekim frekansındaki sapma da farkedilir bir etkiye sahiptir ve kompanze edilmelidir.

 

 

 

Bu ikisini birleştirince GPS uydusunda zaman günde yerdeki zamandan 38 mikro saniye daha hızlı geçmektedir. Bu etki düzeltilmezse günde 10km lik bir fark birikmektedir. Bu da sistemin işe yaramaması demektir.

 

 

 

Ayrıca GPS uyduları mükemmel bir daire çizmediklerinden, eliptik yörüngeleri de dikkate alınmalı ve hesaplara eklenmelidir. Bu da yukarda değindiğimiz eksenden kaçıklık (egzantriste etki) olarak bilinir.

 

 

 

 

 

Einstein olmasaydı ne yapardık bilmiyorum. Ben GPS'siz yaşayamazdım herhalde.

 

 

 

 

 

 

Sınav gibi önemli zamanlarda Gps kafayı yiyor.Bunun nedeni yoğunluktan mı?

Link to post
Sitelerde Paylaş

Haci,

Elimizde iki tane kutu var, ikisinde de dondurulmus 10 adet bakteri. Kutulardan birini ISS e gönderdik digeri yerde ve ayni anda buzlarini cözdük. Sence kutulardaki bakterilerin cogalma hizi ne olur.( bakterilerin bulundugu ortam tamamen ayni sartlara sahip)

 

Eskiden uydulari takip etmeyi severdim. Bunun icin Orbitron ve  Stellarium isimli ücretsiz yazilimlarini kullaniyordum.

 

Link to post
Sitelerde Paylaş
17 dakika önce, deadanddark yazdı:

Haci,

Elimizde iki tane kutu var, ikisinde de dondurulmus 10 adet bakteri. Kutulardan birini ISS e gönderdik digeri yerde ve ayni anda buzlarini cözdük. Sence kutulardaki bakterilerin cogalma hizi ne olur.( bakterilerin bulundugu ortam tamamen ayni sartlara sahip)

 

Eskiden uydulari takip etmeyi severdim. Bunun icin Orbitron ve  Stellarium isimli ücretsiz yazilimlarini kullaniyordum.

 

Dünyada kalan daha hızlı çoğalır.

Link to post
Sitelerde Paylaş

Kafamda deli sorular gelip gidiyor bu konuyla ilgili. Yerde tik tak tik tak ,yukarida tiik taak tiik taak.

Yerdeki saat dunyanin dönüs hizi ile ayni hizda dönüyorken tepemizde cok acayip bir yörüngede bir uydu var ,o uyduda bir saat ve yerdeki saat ile ayni hiza sahipler, bu durumda aralarinda bir fark olusur mu? Farkin olusmasina tam olarak sebep nedir, hiz mi, kütle mi. 

Link to post
Sitelerde Paylaş
On 16.01.2019 at 19:17, haci yazdı:

Bu konuya daha önce Bilim forumunda değinmiştik ama önemli bir konu olduğu için burada da kısaca değinmek istiyorum.

 

GPS

 

 

Einstein’ın genel görelik kuramı GPS (Global Positioning System) üzerinde ölçülebilir bir dizi etkiye sahiptir. En önemli etki GPS sistemindeki zamanın ölçümüdür. Her GPS sisteminde en azından bir, bazen birden fazla atom saati vardır. GPS alıcısı çeşitli uydulardan gelen sinyalleri alır ve onları üçgenleyerek yerini saptar.

 

Burada üç relativistik (görecelilik) etki vardır. Zamanın genişlemesi, çekim frekansı ve ekzantrisite etkisi (eksenden kaçıklık)….

 

 

 

Zaman genişlemesi aslında özel görelik kuramı ile belirlenmiştir. Teoride iki saat arasındaki göreli hareketin, hareket halinde olan saatte duran saate göre daha yavaş olması gerektiği ileri sürülür. Buna göre hızla dönmekte olan uydudaki saat, yerdeki saaten geridedir. Bunun kompanze edilmesi gerekir. Görelik kuramı saatin atom saatinin saniyedeki döngüsünün (cycle per second) şu faktör kadar yavaşlayacğını kurgular. v^2/2c^2=10^-10

Aslında bu yaklaşık bir faktördür. Pratik karşılığı günde 7 mikro saniye gecikmedir.

 

 

 

Buradaki v, uydunun yörüngedeki hızı olan saniyede 4 km’dir.

C de bildiğiniz gibi ışık hızıdır.

 

Einstein’ın zaman genişlemesi etkisi GPS sistemi tarafından demonstre edilmiştir. Yani doğrudur ve kanıtlanmıştır.

 

 

 

Çekim frekansındaki sapmaya gelince.. Bu genel görelik kuramı ile açıklanabilir. Bu kurama göre büyük cisimlerin yakınlarında atom saati, uzaktaki cisimlerden daha yavaş hareket etmektedir.

 

Alıcı dünyaya uydudan çok daha yakın olduğundan uydudaki saatten günde 45 mikro saniye kadar yavaştır. Buradaki faktör 5x10^(-10) olarak ifade edilebilir. Yani çekim frekansındaki sapma da farkedilir bir etkiye sahiptir ve kompanze edilmelidir.

 

 

 

Bu ikisini birleştirince GPS uydusunda zaman günde yerdeki zamandan 38 mikro saniye daha hızlı geçmektedir. Bu etki düzeltilmezse günde 10km lik bir fark birikmektedir. Bu da sistemin işe yaramaması demektir.

 

 

 

Ayrıca GPS uyduları mükemmel bir daire çizmediklerinden, eliptik yörüngeleri de dikkate alınmalı ve hesaplara eklenmelidir. Bu da yukarda değindiğimiz eksenden kaçıklık (egzantriste etki) olarak bilinir.

 

 

 

 

 

Einstein olmasaydı ne yapardık bilmiyorum. Ben GPS'siz yaşayamazdım herhalde.

 

 

 

 

 

Uydu dünyanın etrafında dönüyor ama dünyada güneşin etrafında dönüyor.

Uydu dünyanın etrafında dönerken dünyadan hızlı mı gidiyor?

Link to post
Sitelerde Paylaş

Elinize ortası makul miktarda delik bir disk alın. Örneğin bir DVD. 

 

Deliğin bitiş noktasında herhangi bir yere kırmızı bir işaret, DVD nin bitiş noktasında herhangi bir yere sarı bir işaret koyun. 

 

DVD dönerken sarı nokta DVD nin çevresini yol alırken, kırmızı nokta deliğin çevresini yol alır. 

 

DVD bir tam tur döndüğünde her iki işaret içinde eşit zaman geçmiş ama sarı işaret çok daha fazla yol almıştır. 

 

Aynı zaman diliminde daha fazla yol alan sarı nokta daha hızlıdır. 

 

Uydularda da benzer bir durum söz konusudur. (kısaca uydunun dikey doğrultuda dünyaya olan izdüşümünün sabit kalabilmesi için, çizgisel hızının dünyadan büyük olması gerekmektedir.)

 

 

duzgun-cembersel-hareket-cizgisel-hiz.gif.4987d52dd8e0daf7c01095119473cea7.gif

 

 

Şekilde açısal hızlar eşitken çizgisel hızlar yarı çapla orantılı olarak farklıdır. 

Link to post
Sitelerde Paylaş
12 dakika önce, priest of nature yazdı:

Uydu dünyanın etrafında dönüyor ama dünyada güneşin etrafında dönüyor.

Uydu dünyanın etrafında dönerken dünyadan hızlı mı gidiyor?

Sütlü Kase nin yazdigina ilaveten ,Uydu  dünya ile birlikte günes etrafinda dönerken hem dünyayi gecer hem dünyadan geri kalir. Dünyanin günes etrafindaki dönüs hizini biraz gecer ve biraz gerisinde kalir.Bu durumda ortalama hizi esit olmali.

Link to post
Sitelerde Paylaş
1 dakika önce, Sütlü Kase yazdı:

Elinize ortası makul miktarda delik bir disk alın. Örneğin bir DVD. 

 

Deliğin bitiş noktasında herhangi bir yere kırmızı bir işaret, DVD nin bitiş noktasında herhangi bir yere sarı bir işaret koyun. 

 

DVD dönerken sarı nokta DVD nin çevresini yol alırken, kırmızı nokta deliğin çevresini yol alır. 

 

DVD bir tam tur döndüğünde her iki işaret içinde eşit zaman geçmiş ama sarı işaret çok daha fazla yol almıştır. 

 

Aynı zaman diliminde daha fazla yol alan sarı nokta daha hızlıdır. 

 

Uydularda da benzer bir durum söz konusudur. (kısaca uydunun dikey doğrultuda dünyaya olan izdüşümünün sabit kalabilmesi için, çizgisel hızının dünyadan büyük olması gerekmektedir.)

 

 

duzgun-cembersel-hareket-cizgisel-hiz.gif.4987d52dd8e0daf7c01095119473cea7.gif

 

 

Şekilde açısal hızlar eşitken çizgisel hızlar yarı çapla orantılı olarak farklıdır. 

 

Uydu ile dünyanın güneşin etrafındaki hızları aynı.

 

Duran topaç ile dönen topaçda  geçen zaman farklı mı oluyor?

Link to post
Sitelerde Paylaş

Bir kaç ay önce İstanbul Florya'daydım. Küçükçekmece'de bir adrese gitmem lazımdı ama yolu bilmiyordum. Telefonumda adresi yazıp yolu sorduğumda gayet kısa güzel bir güzargah çizdi. Baktım olur gibi, tamam hadi gidelim dedim. Yan koltuğa sesi açıp bıraktım. Abartmasız söylüyorum, 15 dakikalık yolu tam 1 saatte götürdü. İstanbul trafiğinde 1 saat sağa dön, sola dön komutlarıyla perişan bir vaziyette tamamladım. Tamam, gideceğim yere vardım, ama o kalabalık bölgede per-perişan oldum... Bundan sonra çok gerekmedikçe kullanmam..

Link to post
Sitelerde Paylaş
7 dakika önce, priest of nature yazdı:

 

Uydu ile dünyanın güneşin etrafındaki hızları aynı.

 

Duran topaç ile dönen topaçda  geçen zaman farklı mı oluyor?

 

Evet farklı olabilir. Topacın kendisi için değil, ama topacın üzerinde olan birini ele alırsak farklı olacaktır. 

 

Elime bir kürek alıp kazmaya başlarsam geçen zamanda benim için farklı olacaktır. Aynı şekilde bir dağın tepesine çıkmakta aynı duruma sebep olur. 

 

Tabi ki bunlar ölçülemeyecek kadar küçük zaman genişlemeleri. 

 

(bu arada uydu ile dünyanın güneş etrafındaki hızları aslında aynı değil. Güneşi merkeze alırsan dünya ile uydu yukarıda attığım gif e benzer bir şekil oluşturur.)

 

 

tarihinde Sütlü Kase tarafından düzenlendi
Link to post
Sitelerde Paylaş

Resimleri hangi program ile çiziyorsunuz?

 

Michelson morley  deneyi ilgili bir soru soracağım.

 

Michelson-Morley-Deneyi.jpg

 

Neyse bir resim buldum.Ama  oklara isim vererek anlatmak isterdim.

 

Deney düzeneği  hareket ederken hızı ışık hızı ile toplanıyor.Aynadan geri dönerken çıkartılıyorsa bu düzenek ile esirin varlığı yokluğuna nasıl karar vermişler.

 

sonuçta ışık hızı sabit kalacak.

Link to post
Sitelerde Paylaş
5 dakika önce, Sütlü Kase yazdı:

 

Evet farklı olabilir. Topacın kendisi için değil, ama topacın üzerinde olan birini ele alırsak farklı olacaktır. 

 

Elime bir kürek alıp kazmaya başlarsam geçen zamanda benim için farklı olacaktır. Aynı şekilde bir dağın tepesine çıkmakta aynı duruma sebep olur. 

 

Tabi ki bunlar ölçülemeyecek kadar küçük zaman genişlemeleri. 

 

(bu arada uydu ile dünyanın güneş etrafındaki hızları aslında aynı değil. Güneşi merkeze alırsan dünya ile uydu yukarıda attığım gif e benzer bir şekil oluşturur.)

 

 

dünyanın güneş etrafındaki hareketi bir yıl  

 

Uydunun dünya etrafındaki bir turu geçen süre daha az.

 

Yuri gagarin galiba 15 dakikada dönmüş dünyanın etrafını.

 

Bu süre içinde dünyanın rotası doğrusal gibi kabul edilebilir.

Link to post
Sitelerde Paylaş
2 saat önce, priest of nature yazdı:

 

 

 

 

Neyse bir resim buldum.Ama  oklara isim vererek anlatmak isterdim.

 

Deney düzeneği  hareket ederken hızı ışık hızı ile toplanıyor.Aynadan geri dönerken çıkartılıyorsa bu düzenek ile esirin varlığı yokluğuna nasıl karar vermişler.

 

 

 

Deney konusunda ayrıntılı bilgim yok ancak kırmızı ile belirttiğim yerde bir sorun var gibi.

Link to post
Sitelerde Paylaş
2 saat önce, priest of nature yazdı:

Resimleri hangi program ile çiziyorsunuz?

 

Michelson morley  deneyi ilgili bir soru soracağım.

 

Michelson-Morley-Deneyi.jpg

 

Neyse bir resim buldum.Ama  oklara isim vererek anlatmak isterdim.

 

Deney düzeneği  hareket ederken hızı ışık hızı ile toplanıyor.Aynadan geri dönerken çıkartılıyorsa bu düzenek ile esirin varlığı yokluğuna nasıl karar vermişler.

 

sonuçta ışık hızı sabit kalacak.

https://www.kozmikanafor.com/ozel-gorelilik-3-michelson-morley-deneyi/

 

Faydasini görürsen bana da anlat.

Link to post
Sitelerde Paylaş
  • Konuyu Görüntüleyenler   0 kullanıcı

    Sayfayı görüntüleyen kayıtlı kullanıcı bulunmuyor.


Kitap

Yazar Ateistforum'un kurucularındandır. Kitabı edinme seçenekleri için: Kitabı edinme seçenekleri

Ateizmi Anlamak
Aydın Türk
Propaganda Yayınları; / Araştırma
ISBN: 978-0-9879366-7-7


×
×
  • Yeni Oluştur...