Hoşgörü hakkında

[ck789 0]

Hoşgörü genelde tolerans manasında kullanıyor fakat çok önemli fark var.

 

Tolerans, farklılıklara tahamül etme, bunları sorun etmeme bunlarla uzlaşabilme potansiyeli taşıma anlamına geliyor. Yani kendi konumunu üstün görmeme diğerlerini kabul etme var.

 

Hoşgörü ise sözcük tanımı ile hoş-görü olarak baktığımızda diğer görüşler hoş değil ama hoşgörüyorum anlamı taşıyor. Yani daha baştan bir kendi görüşünü üstün görme diğerlerinin sadece varlığını kabul etme onları hoşolmamalarına rağmen hoşgörme var. Yani lütfediyor da hoşgörüyor de hoşgörü sahibi gibi bir anlam var. 

 

Eski dildeki müsamaha'ya alternatif olduğu düşünüldüğünde bunun toleranstan çok daha farklı olduğu daha net anlaşılır.

 

Tabi hoşgörünün hakkını yemeyelim. Eğer diğer görüşler objektif olarak daha kötü ise onların olumlu yanlarını görmeye çalışıp (hoşgörü - hoş tarafını görmek olarak düşünürsek)  bu yönlerini ön plana çıkarıp kalanını yoksaymaya, saydırmaya çalışma da olabilir. Tabi burada da objektif olarak iyi/kötü tartışmasına gireriz. Hoşgörü her türlü benmerkezci bir konuma düşer. Yani hayatımızın her yerinde hoşgörü uygulamaya çalışırsak kendimize göre hoş olan şeyleri görüp diğerlerini gözardı etmeyi kabul etmiş oluruz. Bu da kendi değer yargılarımızı merkeze aldığımızı gösterir. Bu belki de doğal gerçektir sonuçta kimsenin değer yargısına bir şey demediğimiz sürece onların kendimize göre hoş taraflarını görüp diğerlerini yoksaymak makul gelebilir. Ama bu hoşgörünün benmerkezci olduğunu, değişime ve uzlaşmaya kapalı olduğu gerçeğini değiştirmez.

 

Farklı değerlere sahip iki hoşgörülü insan hoşgörünün sınırlarına dayandıklarında ben senin şu şu değerlerini hoşgörmüştüm, hayır asıl ben sana hoşgörülü davranmıştım şeklinde birbirine girebilir. Çünkü ilk adımda bir uzlaşma değil, birbirinin olumlu yanlarını görme olumsuzlarını sümen altı etme var.

 

Bu bağlamda bakıldığında hoşgörü ahlaki bir davranış mıdır, toplumsal dengenin sağlanması için gerekli basit bir pratik midir? Sonuçta herkesle oturup değer yargısı tartışacak değiliz. Olumlu yönlerine odaklanalım geçelim diyebiliriz. Ama bu erdemli bir davranış mı olur? Bize ters gelen noktalardaki tepkisizliğimizi hoşgörü altında normalleştirmeli miyiz?