Bilgisayara ilgisi olan?

[Comfortably Numb 0]

Eğer bilgisayara ilgisi olan, nasıl çalıştığını öğrenmek isteyen arkadaşlar varsa bir dizi yazı paylaşmayı planlıyorum. Hem kendimi geliştirmiş olur, bildiklerimi tekrarlarım; hem de insanları bilgilendirmiş olurum. Ama dinleyecek kimse yoksa başka mecralarda paylaşırım.

Yazı "Bilgisayar nasıl kullanılır?" tarzı değil, "Şu nasıl çalışıyor?" veya "Bunun arkasındaki mekanizma nedir?" tarzında olacak. Hem yazılımı(işletim sistemi gibi), hem de donanımı inceleyeceğiz.

[İmanlı 0]

Eğer bilgisayara ilgisi olan, nasıl çalıştığını öğrenmek isteyen arkadaşlar varsa bir dizi yazı paylaşmayı planlıyorum. Hem kendimi geliştirmiş olur, bildiklerimi tekrarlarım; hem de insanları bilgilendirmiş olurum. Ama dinleyecek kimse yoksa başka mecralarda paylaşırım.

Yazı "Bilgisayar nasıl kullanılır?" tarzı değil, "Şu nasıl çalışıyor?" veya "Bunun arkasındaki mekanizma nedir?" tarzında olacak. Hem yazılımı(işletim sistemi gibi), hem de donanımı inceleyeceğiz.

Ekran kartı oyunlarda nasıl devreye girer?Ekran kartsız bilgisayar nelerden mahrum kalır?

[Comfortably Numb 0]

Ekran kartı oyunlarda nasıl devreye girer?Ekran kartsız bilgisayar nelerden mahrum kalır?

Ekran kartı oyunlarda devreye giren bir şey değil tam olarak. Directx gibi kütüphaneler yazılımın ekran kartına kolay ve neredeyse direk erişimini sağlar. Bu sayede 3D çizim gibi şeyler daha yüksek performanslı halledilebilir. Ekran kartı diğerlerine göre biraz daha karmaşık bir aygıt.

Aslında ben sabit disk,ram ve işlemciden başlamak istiyordum Ekran kartı çok daha göz önünde bir aygıt. Bu yüzden pek ilgilenmedim açıkçası.

Eylül 27, 2013 tarihinde Comfortably Numb tarafından düzenlendi

[diotallevy 0]

Ben seve seve takip ederim. Anlamadıklarımı sorar, eksik veya yanlış gördüğüm şeyleri söylerim.

[bizon 0]

Ben de katılırım.

[ehl-i dünya 0]

oğlum senin derslerin yok mu?

ama devam et. severek izleriz.

[Comfortably Numb 0]

Peki o zaman, yarın başlıyorum diziye. İlk anlatacağım şey bilgisayarın temel mantığı olacak. İşletim sistemi mantığı, giriş-çıkış elemanlarının düzenlenmesi gibi şeyleri anlatacağım ilk. Sonra dosya sistemini anlatmayı planlıyorum. Dosya ve klasörler nasıl tutulabiliyor, FAT sistemi nasıl bir yapıdadır, Ext sistemi nasıl bir yapıdadır, sabit disk nasıl çalışır gibi konuları irdelemeyi planlıyorum. Ben açıkçası mesleğim bu konuda olmamasına rağmen kendimi geliştirmeyi seviyorum. Umarım faydalı bir dizi olur.

[İmanlı 0]

Yoksa sen BrainDamage misin?

[Comfortably Numb 0]

Yoksa sen BrainDamage misin?

O kısmı kapattık artık

[bizon 0]

Brain merhaba ben xseddx

Bir soru sorayım.64 bit ile 32 arasında ne gibi bir fark var?Malum artık telefonlar da 64 bite geçti.Bize ne kazandırıyor bu teknoloji?

[Comfortably Numb 0]

İşlemcilerin üzerinde yazmaç(register) denilen veri tutma yerleri vardır. İşlemci buralardan işlem yapar. Çok hızlıdırlar ama boyutları küçüktür. 8086 mimarisinde AX,BX,CX,DX gibi genel yazmaçlar ve gösterici yazmaçları vardır. Bu mimaride yazmaçlar 16 bittir. Ayrıca genel amaçlı yazmaçlar iki parçadan oluşur. Yani 2 yazmaçtaki sayıyı toplayabilir işlemci, aynı zamanda bir genel amaçlı yazmacın iki parçasını toplayabilir. Bu genel amaçlı yazmaçların özel görevleri de vardır. Ama bu konunun ayrıntısına işlemciyi anlatırken gireceğim.

8086 serisi işlemciler 1970'li yıllarda ortaya çıktı ve bizim şu anki işlemcilerimize göre oldukça yavaşlardı. Birkaç nesil sonra 32 bit işlemciler ortaya çıktı. 80386 işlemcisi 32 bitti mesela. Bunda yeni yazmaçlar eklendi ve hız arttırıldı. EAX,EBX,ECX,EDX gibi genel amaçlı yazmaçlar ortaya çıktı. Bunlar kapsar nitelikteydi. Yani tıpkı AX'in iki parça olması gibi EAX de iki parçaydı. AX de bunun bir parçasıydı. Diğer parça ise kullanılmıyordu.

64 bitin ortaya çıkmasıyla tekrar yeni yazmaçlar eklendi. RAX,RBX,RCX gibi yazmaçlar çıktı.

Şimdi bunların farkı ne dersen, 32 bit işlemciyle istisnalar dışında 4 GB adresleyebilirsin. Aynı sonuca 256⁴ işlemiyle sen de ulaşabilirsin. Ama 64 bit ile yüzlerce GB adresleme yapabilirsin.

32 bit işlemciler tek seferde 32 bit iki veriyi toplayabilir. Ama 64 bitlik iki veri için birden fazla işlem yapmak zorundadır. Halbuki 64 bitlik işlemci tek seferde bu işlemi yapabilir.

64 bit işlemcilerde özel yazmaçlar vardır.

64 bit işlemcilerde 32 bit programları çalıştırabilmenin sebebi budur. Öncekileri de kapsar. 64 bit bir işlemci üzerinde 64 bit için derlenmiş bir program daha hızlı çalışır.

Ama telefonlar için ne gibi bir avantajı olur bilmiyorum...

Ayrıca 8086 gibi modeller Intel'dir. AMD gibi firmaların da güzel işlemcileri var.

Eylül 28, 2013 tarihinde Comfortably Numb tarafından düzenlendi

[Comfortably Numb 0]

İşletim sistemleri(Operating Systems)

İşletim sistemleri, yazılım ile donanım arasındaki bağdan sorumlu bir yapıdır. Aynı zamanda da kullanıcı ile etkileşimi sağlar. Donanımdan üsttedir, bu yönüyle sanallaştırma da yapmaktadır. Günümüz bilgisayarlarında işletim sistemlerinin birçok işi vardır. Güvenliği sağlar, donanımı yönetir, kaynakların programlar arasında dağıtılmasını sağlar, dosya sistemini oluşturur, girdi ve çıktıları düzenler. Dosya ve klasör dediğimiz şeyler sadece birer yanılsamadır. İşletim sistemi tarafından oluşturulan bir yanılsama.

Popüler işletim sistemlerine örnek verecek olursak Windows, Linux, MacOS gibi örnekler verebiliriz. Linux direk olarak işletim sistemi sayılmaz gerçi, o konuya ilerde değineceğim.

Çekirdek(Kernel)

işletim sisteminin ana bölümüdür. Örneğin Linux bir kerneldir. Üstüne işletim sistemleri inşa edilmiştir.

Bu konuya tekrar geleceğiz. Şimdilik bu kadar yeterli. Program gibi şeylerin tanımı kafanızda az da olsa vardır zaten.

[Comfortably Numb 0]

Arkadaşlar bildiklerimi aktarmakta zorlanıyorum, çünkü konular birbirleriyle çok ilgili. O yüzden bir konuya basitten başlıyorum ve tıpkı yapboz yapar gibi parçaları birleştirmeye çalışıyorum.

İşlemci

Bilgisayarın ana birimidir. İçinde özel devreler vardır. Her işlemcinin bir komut seti vardır. Bu komut setine göre işlem yaparlar. İşlemcinin pin denilen uçları vardır. Bu uçlarla dışarı ile iletişim halindedirler. İşlemci ile RAM direk olarak bağlıdır. İşlemci, RAM'deki komutları çalıştırabilir. Tabi uygun bir şekildeyse. İşlemcinin her bir komutu atomiktir. Yani bölünemez bir süreçtir. Kesmeler(interrupt) sayesinde yürütülen komut kısa bir süreliğine kesilip başka bir komuta geçilebilir.

İşlemci komut setleri arasında eskiden bir tartışma söz konusuydu. RISC ve CISC tartışması. Şu an genel olarak kullanılan CISC olsa da, ben bu yaklaşımların ne olduğunu göstermek istiyorum.

RISC, basit bir komut setini ifade eder. Bu yaklaşımda daha az sayıda komut, daha fazla da yazmaç vardır. CISC'te ise çok sayıda özelleşmiş komut, buna bağlı olarak da az yazmaç vardır. RISC'ler daha basittirler ve CISC'tekinden daha az özelleşmiş devre olduğu için yerden kazanırlar. Bazı komutlar CISC üzerinde parça parça yapılırlar.

Günümüzde yaygın olan Intel ve AMD işlemcileri CISC'dir. İlerleyen yazılarımda size örnek makine kodları vereceğim.

Komut Seti Nedir?

Her işlemci bir komut seti üzerine çalışır. Örneğin x86 mimarisinde mov komutu vardır. Bu komut yani "mov" kelimesi assembler tarafından direk olarak ilgili makine koduna çevrilir. Bu kısımdan sonra artık işlemci bunu yürütebilir.

Gelin işlemcilerin zamanla gelişimini görelim:

8086 işlemcisi(16-bit)

80386 işlemcisi(32-bit)

AMD Athlon 64(64-bit)

İlerleyen zamanlarda belki segmentasyon mekanizması ve korumalı moda da bir göz atarız...

[Yâdellerdeki Yurtdaş 0]

Bir zamanlar "prosesör" diyorduk. Daha sonra da "CPU" denildi.

Demek ki, Türkçesi "işlemci"ymiş.

Açıklama için teşekkürler.

Benim işlemcimin boyutu (gülmyin!) 867 GHz.

[bizon 0]

Kuantum bilgisayarların çalışma mantığı nasıldır?İleride bize ne gibi faydaları olabilir?

[Comfortably Numb 0]

Kuantum bilgisayarların çalışma mantığı nasıldır?İleride bize ne gibi faydaları olabilir?

Yanılmıyorsam bizim kullandığımız "bit" o bilgisayarlarda kubit oluyor. Bu sayede hesaplamalar çok daha hızlı yapılabiliyor. Çünkü bir kubit, hem 1 hem de 0 olabiliyor.

Bilgisayar bilimlerinde NP-Complete denen problemler vardır. Mesela RSA adlı şifreleme algoritması bu problemlerden birini kullanır. Kuantum bilgisayarların ortaya çıkışıyla bu gibi şifreleme algoritmalarının tahtının sarsılacağı düşünülüyor.

Ama daha fazla bilgiye sahip değilim.

[Comfortably Numb 0]

Ya bugün ya da yarın RAM ve sabit diske geçiş yaparız. Sonra da dosya sistemleri. Tabi önce işlemcinin biraz daha ayrıntısına inmemiz lazım.

[Comfortably Numb 0]

Benim işlemcimin boyutu (gülmyin!) 867 GHz.

Daha öyle bir teknoloji yok 867 MHz'dir.

[Yâdellerdeki Yurtdaş 0]

Daha öyle bir teknoloji yok 867 MHz'dir.

Ta kendisi!

Demek ki, bu işlerden anlıyormuşsun.

Gülmedin, değil mi?

[Comfortably Numb 0]

Bence yeni bir bilgisayar edinin